۵۰ روش ساده براى علاقه مند كردن فرزند به مطالعه؛ قسمت سوم

همانطور که گفتیم فعاليت ها و پيشنهادهاى اين مقاله به چهار بخش تقسيم مى شد. در قسمت های قبل بخش ‍ اول یعنی«مطالعه را با هم تجربه كنيد» را مورد بررسی قرار دادیم در این قسمت به بخش دوم می پردازیم، پس با ما همراه باشید...

بخش 2: مطالب خواندنى را در دسترس قرار دهيد

16- در خانه مطالب خواندنى داشته باشيد

تحقيقات نشان مى دهد كه صرف نظر از وضعيت اقتصادى اجتماعى ، بچه هايى كه در خواندن موفق هستند چند خصوصيت مشترك دارند:

• والدينشان از آنها انتظار تحصيلى بالايى دارند.
• والدين يا خواهر و برادر بزرگ تر در انجام تكاليف مدرسه به آنها كمك مى كنند.
• والدين آنها با صداى بلند كتاب يا مطالب ديگر را برايشان مى خوانند.
• آنها در خانه كتاب دارند.

وقتى صحبت از مطالب خواندنى براى بچه ها مى شود، هر چقدر بر اهميت در دسترس بودن كتاب تاكيد كنيم باز هم كم است . بچه ها نبايد فكر كنند خواندن كارى است كه فقط بايد در مدرسه انجام داد.

اگر در قفسه هاى كتاب خود مطالب مرجع داشته باشيد فرزندتان مى تواند بدون ترك خانه گزارش قابل قبولى بنويسد. لازم نيست براى درست كردن يك كتابخانه مرجع در خانه خود متحمل هزينه سنگين بشويد. دايرة المعارف ها، لغت نامه ها و مطالب مرجع ديگر در بعضى از جاها به صورت دست دوم به فروش مى رسد. سعى كنيد كتاب هايى را تهيه كنيد كه خيلى قديمى نباشند و آنها را در جايى نگهدارى كنيد كه به راحتى در دسترس شما و فرزندتان باشد.

به خاطر داشته باشيد كه اگر در خانه رايانه و مودم داريد از منابع مختلف اينترنت نيز مى توانيد استفاده كنيد. گرچه استفاده از اينترنت مجانى نيست! (براى اطلاعات بيشتر درباره منابعِ مرجع به روش 42 مراجع كنيد)

هدف اصلى از نوشتن ، انتقال اطلاعات ، متقاعد كردن و سرگرم كردن است . بيشتر مطالبى كه بچه ها در مدرسه مى خوانند، به خصوص از كلاس چهارم به بعد، براى دريافت اطلاعات است . اگر بچه ها متوجه جنبه ى سرگرمى بسيارى از كتاب ها و مجلات موجود بشوند، به خواندن در خانه علاقه ى بيشترى پيدا مى كنند.

وقتى مى گويم كتاب ها بايد در دسترس باشند، منظورم دقيقا همين است . بچه ها بايد بتوانند به آنها دست پيدا كنند، به آنها دست بزنند، آنها را ورق بزنند و بخوانند. اگر كتاب هاى جلد اعلا را در قفسه هاى شيشه اى نگهدارى كنيد و آنها را از دور تحسين كنيد هيچ فايده اى به حال فرزندانتان نخواهد داشت . البته خوب است كه از سن پايين به فرزندانمان بياموزيم كه به كتاب احترام بگذارند .

 چگونه احترام گذاشتن به كتاب را آموزش بدهيم؟

الف)به بچه ها يادآورى كنيد كه با دست هاى تميز به كتاب ها دست بزنند.

ب)از آنها بخواهيد كتاب ها را پاره نكنند، صفحات كتاب را تا نكنند

ج) در كتاب ها به خصوص كتاب هاى كتابخانه چيزى نكشند و ننويسند.

د) فرزندانتان را كمك كنيد براى كتاب هاى خود نشان گر درست كنند. به آنها بگوييد كه به جاى باز گذاشتن كتاب ها در حال دَمَر كه به شيرازه ى كتاب فشار وارد مى آورد، از نشان گر استفاده كنند.

ه) به همديگر كمك كنيد و صفحات يا شيرازه ى كتاب هايى كه پاره شده اند را تعمير كنيد.

ق) با نام فرزندتان مُهرى تهيه كنيد تا در كتاب هاى خود بزند. اگر فرزندتان احساس كند كتاب جزو اموال شخصى اوست ، بهتر مى تواند مسئوليت نگهدارى آن را به عهده بگيرد.

17- به هر جايى كه مى رويد همراه خود كتاب ببريد

قبل از اين كه از خانه خارج شويد از فرزندتان بخواهيد كه هر كدام كتاب يا مجله مورد علاقه خود را براى بردن انتخاب كند. مى توانيد آنها را در كوله پشتى فرزندتان ، در كيف خود يا در كيف نوزادتان بگذاريد!

شايد به نفعتان باشد كه بادوام ترين كتاب ها را با خود ببريد يا كتاب ها و مجلاتى را ببريد كه از گم شدن يا خراب شدن آنها ناراحت نمى شويد. همه والدين مى دانند كه بردن كتاب و اسباب بازى به سفر خيلى از اوقات يعنى جا گذاشتن كتاب يا اسباب بازى در سفر.

اگر به جايى مانند ساحل دريا يا رستوران مى رويد كه ممكن است كتاب هاى خوب در آنجا آسيب ببينند يا اگر فرزندتان حواس پرت است ، كتاب هاى كتابخانه را همراه خود نبريد.

18- در اختيار بچه هاى مريض ، كتاب و مجله قرار دهيد

اگر فرزندتان يك دوران طولانى نقاهت در پيش رو دارد، (مثلا بعد از آبله مرغان ، سرخك يا برونشيت ) اطمينان حاصل كنيد كه مطالب خواندنى كافى در اختيار دارد تا سرگرم بماند. اگر بتوانيد هر روز كه از سر كار به منزل برمى گرديد چيز جديدى به مطالبش ‍ اضافه كنيد خيلى خوب است .

وقتى بچه ها نه آن قدر مريض اند كه تمام روز را بخوابند و نه آن قدر سلامتند كه به فعاليت هاى روزمرّه بپردازند، خيلى زود كِسِل مى شوند. پس وقتى به داروخانه مى رويد تا شربت سينه بگيريد، به دكّه روزنامه فروشى هم سرى بزنيد و مجله اى را كه به نظرتان جذاب است انتخاب كنيد.

19-  به عنوان پاداش به فرزندانتان كتاب يا مجله بدهيد

توجه داشته باشید که پاداش را به خاطر رفتارهايى بايد به بچه ها داد كه «وراى وظيفه» آنهاست نه به خاطر رفتارهايى كه در روند عادى زندگى از آنها انتظار داريم . بعضى از بچه ها هنگام رقابت شكوفا مى شوند و به همين دليل نيز برنامه مطالعه تابستانى كتابخانه ها مى تواند مفيد باشد (مراجعه كنيد به روش 30).

فرض كنيد فرزندتان يك كار واقعا قابل توجه انجام داده است : مثلا باعث پيروزى تيم فوتبالشان شده است يا دو هفته پشت سر هم در تعطيلات پايان هفته از خواهر و برادر كوچكترش بدون هيچ شكايتى نگهدارى كرده است . چطور است به او پاداشی بدهيد كه با موضوع كارش ارتباط داشته باشد: مى توانيد به او يك رمان ورزشى يا كتابى درباره ى نگهدارى از بچه بدهيد.

اگر كارى كه انجام داده است كوچكتر است مى توانيد به او يك كتاب مصور يا كتابِ جدول و معما بدهيد. و اگر كارش خيلى بزرگ بود مى توانيد پاداش بزرگى به او بدهيد، مثلا يك دايرة المعارف كودكان .

اگر فرزندانتان را طورى بار آورده ايد كه به خواندن علاقه مند باشند از دريافت چنين پاداشى به هيجان مى آيند. علاوه بر آن وقتى از مطالب خواندنى به عنوان پاداش ‍ استفاده مى كنيد اين مفهوم را نزد بچه ها تقويت مى كنيد كه كتاب ، مجله و حتى مجله ى مصور كودكان ، فى نفسه باارزش اند.

20-كارهايى را اختراع كنيد كه به خواندن مربوط مى شود

حتما كارهاى زيادى در خانه داريد كه حوصله يا فرصت انجام آنها را نداريد. كدام يك از اين كارها شامل خواندن يا نوشتن مى شود؟ اگر فرزندتان كسل و بى حوصله است ، آيا مى توانيد او را به انجام آن كار ترغيب كنيد؟ شايد فكر كنيد كه اگر براى فرزندتان كار بسازيد براى خودتان دردسر تراشيده ايد اما وقتى تعطيلات طولانى تابستانى فرا مى رسد اين جور كارها مى تواند نعمتى باشد. به پيش ‍ نهادهاى زير فكر كنيد و خودتان نيز كارهايى را پيشنهاد كنيد:

الف) از فرزندتان بخواهيد يك صورت غذا براساس حروف الفبا برايتان تهيه كند يا دستور تهيه غذاهايى را كه با عجله از تلويزيون يادداشت كرده ايد، برايتان پاك نويس كند يا در كامپيوتر تايپ كند.

ب) از فرزندتان بخواهيد از جشن ها و مراسم و سالگردهاى افراد فاميل يك تقويم درست كند و آن را براى ساير اعضاى فاميل نيز ارسال كند.

ج) عكس هايى را كه مى خواهيد در آلبوم بچينيد به فرزندتان بدهيد و از او بخواهيد تاريخ و محل گرفتن هر عكس را روى يك برچسب مشخص ‍ كند.

د) از فرزندتان بخواهيد قفسه كتاب يا مجموعه نوارها و CDهايتان را به ترتيب حروف الفبا و براساس نام خانوادگى نويسنده يا خالق اثر مرتب كند.

و) از فرزندتان بخواهيد كارهايى را كه هر يك از اعضاى خانواده بايد در خانه انجام دهد، به صورت يك تقويم هفتگى بنويسد كه روى در يخچال نصب كنيد.

ه) اگر مى خواهيد همراه خانواده يا براى خانواده كارى انجام دهيد كه نياز به تحقيق و جمع آورى اطلاعات دارد، از فرزندتان بخواهيد بخش تحقيق و جمع آورى اطلاعات را به عهده بگيرد. مثلا براى خريد ماشين ، انتخاب محل مناسب براى مسافرت و غيره .

اگر براى فرزندتان عاقلانه كار اختراع كنيد، نه تنها مهارت هاى خواندن و نوشتن او را تقويت مى كنيد بلكه ترتيب آن را مى دهيد كه او برخى از كارهاى شما را نيز برايتان انجام دهد. كارى كه براى شما تكرارى است و هيچ ارزش ذهنى ندارد مى تواند براى فرزندتان واقعا جالب يا مشكل باشد، به خصوص اگر طورى آن را نشان دهيد كه ضرورى و باارزش به نظر برسد.

تهیه و تنظیم: مدرسه ی مامان ها- خانم دکتر عاطفه نژاد محمد

___________________________________________________

 ۵۰ روش ساده براى علاقه مند كردن فرزند به مطالعه؛ قسمت اول

۵۰ روش ساده براى علاقه مند كردن فرزند به مطالعه؛ قسمت دوم