عوامل موثر بر شیر مادر
همان طور که می دانیم مواد غذایی مختلفی که مادر شیرده در طول شبانه روز مصرف می کند بر روی شیر او نیز بی تاثیر نیست...
همان طور که می دانیم مواد غذایی مختلفی که مادر شیرده در طول شبانه روز مصرف می کند بر روی شیر او نیز بی تاثیر نیست. البته باید به این نکته توجه داشت که غذاهایی که در هر زن شیرده باعث افزایش شیر می شوند ممکن است با زنان دیگر کمی متفاوت باشد؛ به نحوی که دارو یا غذایی که در یک نفر باعث افزایش فراوان شیر می شود؛ ممکن است در دیگری اثر چندانی نداشته باشد.
عوامل موثر در کیفیت و کمیت شیر مادر:
آرامش روحی از مهمترین عوامل تأثیرگزار در کیفیت و کمیت شیر مادران است. استرس، علاوه بر کم کردن میزان شیر، کیفیت آن را نیز دچار تغییراتی خواهد کرد که می تواند باعث کاهش تمایل نوزاد به مکیدن پستان شود. حتّی در فرهنگ عامّه می توان نشانه هایی دالّ بر اعتقاد مردم به این نکته بدیهی را جستجو کرد؛ که نمونه بارز آن، این طعنه عامیانه است که:«حرص نخور؛ شیرت خشک می شود». بنابراین ابتدا آرامش روحی مادر را تأمین کنید.
مکیدن سینه از سوی کودک، مهمترین عامل تحریکی ترشّح شیر است بنابراین از کارهایی که تمایل او به پستان مادر را کم می کنند؛ خودداری کنید. در واقع، شیر دادن نوعی جریان عرضه و تقاضاست. شیر در صورتی تولید میشود که کودک شیر بخورد و میزان شیری که کودک میخورد به بدن مادر میفهماند که باید چه مقدار شیر تولید کند. اگر کودک کمتر شیر بخورد، بدن مادر هم شیر کمتری تولید خواهد کرد.
به تغذیه مادران در دوران شیردهی توجّه کافی داشته باشید. مادر باید مصرف غذاهای باکیفیت را مدّنظر قرار دهد تا افت بدنی ناشی از دوران بارداری را سپری کند؛ به ویژه هرگونه نشانه ای مبنی بر کم خونی باید به طور جدّی پیگیری شود. متأسّفانه بسیاری از مادران جوان، به جای آن که به فکر سلامت خود و نوزاد دلبندشان باشند؛ به دنبال به دست آوردن تناسب اندام از دست رفته! هستند و در دوران شیردهی اقدام به گرفتن رژیم می کنند که کاری است بسیار ناپسند و غیرعلمی که می تواند علاوه بر محرومیت نوزاد از شیر باکیفیت و کافی، عوارض ناگواری ازجمله ریزش موی شدید مادر را به دنبال داشته باشد و این در حالی است که خود شیردهی، یکی از مهمترین عوامل بازگشت وزن مادر به حالت سابق است.
به گزارش ایسنا، واحد علوم پزشکی ایران، دكتر سیدضیاءالدین مظهری عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران اظهار داشت: دل درد، نا آرامی و كولیت كه برخی از شیرخواران دچار آن می شوند، می تواند بر اثر غذایی كه مادر خورده است، به وجود آمده باشد. همچنین بو و طعم مواد غذایی وارد شده در شیر مادر ممكن است، شیرخوار را نسبت به خوردن شیر بی میل كند.
وی گفت: البته می توان گفت كه چنین رخدادهایی به طور دقیق قابل پیش بینی و پیشگیری نیستند اما این مادران با توجه به نوع مواد غذایی مصرفی و عكسالعمل فرزند شان، می توانند تصمیم بگیرند كه كدام ماده غذایی را حذف كنند یا از میزان مصرف شان بكاهند.
دكتر مظهری خاطرنشان كرد: برخی از مواد غذایی می تواند طعم و بوی شیر مادر را تغییر دهد كه می توان به سیر، پیاز،كلم، شلغم، لوبیای سبز، حبوبات، ریواس و زردآلو اشاره كرد و احتمال دل دردهای 24 ساعته شیرخوار را به وجود آورد.
در ضمن مصرف زیاد هندوانه، خربزه، هلو و دیگر میوه های نوبرانه، نرسیده و كال در ایجاد اسهال و دل درد كودكان تأثیر می گذارند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران یادآور شد: در بعضی خانواده ها مصرف برخی مواد غذایی توسط مادر در فرزند شیرخوارشان ایجاد حساسیت و آلرژی می كند كه می توان به شیر گاو، تخم مرغ، فرآورده های گوشتی، بادام زمینیو فرآورده های سویا اشاره كرد كه بهتر است از برنامه غذایی حذف شوند.
این متخصص تغذیه تصریح كرد: به طور تجربی مشخص شده مصرف برخی خوراكی ها افزایش دهنده ی شیر مادر است، ولی دلایل علمی درباره آن ها و عملكردشان در چرخه های زیست- شیمیایی و پروسه تولید شیر ارائه نشده است و جمعی از پژوهشگران بر این باورند كه شاید یك عقیده دیرپا و ریشه دار در مورد مصرف آن ها باعث آرامش خیال و اعتماد به نفس بیشتر در مادران می شود.
وی در ادامه افزود: گسترده ترین و اثرگذارترین مواد غذایی كه باعث افزایش شیرمادر می شوند، عبارت هستند از شبدر،بادام، كنجد، شاهدانه، دم كرده رازیانه، شیر، ماست و دوغ، ماءالشعیر، ماهی، كاهو و غلات پرك شده مخصوصاً جوی پرك شده كه توصیه می شود به صورت تلفیق شده در كنار هم مصرف شوند.
چه مواد غذایی برای مادران شیرده مجاز نیست ؟
1- دم كرده های گیاهی : گاهی دم كرده های گیاهی مثل چای نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبی مثل تهوع و استفراغ در مادر می شود و تركیبات این نوشیدنی ها وارد شیر شده و امكان دارد همین اثرات در نوزاد هم بروز كند.
2- کافئین: كافئین وارد شیر مادر شده و موجب تحریك پذیری نوزاد می شود. بنابراین توصیه می شود مادر شیرده كمتر از 2 لیوان در روز قهوه و كوكا مصرف كنند ، شكلات و كاكائو هم دارای تئوبرومید است كه مانند كافئین محرك است و بهتر است مصرفش محدود شود.
3-قند مصنوعی :اثر قندهای بدون كالری و محصولات شیرین وبدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف این مواد در شیردهی محدود شود.
4-ادویه جات زیاد :مصرف زیاد ادویه طعم شیرمادر را عوض می كند كه بهتر است در شیردهی كمتر ادویه مصرف شود.