اصول رفتار با کودک زیر سه سال؛ قسمت دوم

پدر و مادر باغبانی هستند که فقط و فقط باید از بذری که کاشته اند مراقبت کنند تا رشد کند. هر بذر منحصر به فرد است و قابل مقایسه نیست. هیچ بچه ای را نمی توان با بچه ی دیگر مقایسه کرد...

چرخه ی هوش متعادل چهار جنبه ی خیلی مهم دارد که ما در این جلسات به شرح این چهار جنبه خواهیم پرداخت. در کل برای کودکان زیر سه سال این چهار جنبه مهم تر است و کار ما در این حوزه بیشتر است و جنبه های دیگر در بالای سه سال پررنگ می شوند. همانطور که قبلا گفتیم این چهار جنبه عبارتند از : هوش معنوی(روحی)، هوش جسمی، هوش عاطفی و هوش شناختی.

اولین جنبه ای که بررسی می کنیم هوش جسمی است چون پایه ی رشد کودک، تعادل جسم است. جسم در حوزه ی اهمیت ها قرار دارد و بسیار مهم است ولی ارزش نیست. در کل همه ی پدیده های مادی در نگاه ما مهم هستند ولی ارزش نیستند.

چه چیزی در دنیای امروز ما خیلی مهم است؟ حتی از سلامتی هم مهم تر شده است؟ پول.

پول بسیار مهم است اگر نباشد هیچ چیز نیست ولی پول ارزش نیست.

ارزش ها در زندگی به ما و به حوزه ی اهمیت ها جهت می دهند. ماژیک در دست من مادیت است و مهم است اگر نباشد هیچ چیز نمی توانم بنویسم اما چه چیزی با آن می نویسم، ارزش است.

سلامت کودک در گرو سلامت جسم کودک است. مانند اهمیت سلامت شکل گیری شبکه ی عصبی مغز. جسم نمو می کند؛ و رشد مختص ذهن است. نمو در ساختار بیرونی است و ما آن را می بینیم. نیازهایی برای نمو جسم وجود دارد تا جسم سالم و متعادل باشد.

اولین نیاز، تغذیه است. ذائقه ی کودک در سنین زیر سه سالگی، شکل می گیرد کودک ما به چه ذائقه ای عادت کرده است؟ چیبس و پفک و تنقلات صنعتی؟ یا غذاهای سالم خانگی؟ به توصیه ی یک متخصص تغذیه بچه ها را شورخوار و شیرین خوار و چربی خوار بار نیاورید. از لحاظ طب سنتی نیز غذاهای با مزاج گرم و تر توصیه می شود مثل: خرمالو، انگور، مویز، خرما، هویچ، گوشت گوسفند و غیره. در کل سعی کنید غذاها به طبیعت و فصل نزدیک باشند. بهتر است که غذاها تازه و کمتر فریزری باشد، در صورت فریز کردن هم بیش از دوماه نباشد. مواد کارخانه ای و خیلی شیرین در بچه ها ایجاد هیجان بیش از حد می کند . نه انرژی مورد نیاز کودک.

دومین نیاز جسمی، استراحت و خواب است. کتاب «همه ی کودکان می توانند خوابیدن بیاموزند» بسیار مناسب و آموزنده است. بچه ها باید در بستر راحت بخوابند. بعد از بازی حتماً باید اول به مرحله ی آرامش برسند و بعد برای خواب آماده شوند قبل از خواب فیلم های هیجانی نبینند و بازی های کامپیوتری و هیجانی انجام ندهند. مثل هواپیمایی که در اوج سی هزارپایی در حال پرواز است و برای فرود اول باید ارتفاع و سرعت خود را کم کند بعد فرود بیاید. مغز هم دارای فرکانس های مختلفی است و در هیجانات فرکانس مغز بالا می رود و برای استراحت ابتدا باید فرکانس مغز پایین بیاید و به مرحله ی آلفا برسد بعد کودک به خواب برود. به این منظور آرام آرام روشنایی خانه را کم می کنیم و صدا و تصویر و تلویزیون را کنترل می کنیم و همه چیز را به آرامش می رسانیم و برای خواب آماده می شویم.

در تمام مراحل زندگی به خصوص برای غذا و خواب باید ریتم داشته باشیم. ریتم یعنی ضرب آهنگ، نظم پویا، نظم با برنامه. ریتم یعنی بچه باید در ساعت مشخصی غذا بخورد و در ساعت مشخصی بخوابد. کودکی که ریتم ندارد دچار ناامنی می شود. عامل پیشرفت امروزی علم، وجود ریتم است. ریتم یعنی نظم پویا ولی ما به نظم ایستا علاقه داریم.                          

هوش جسمی اگر رشد متعادل نداشته باشد، توان اعلام پیام ها و نیازهای جسم به مغز را نخواهد داشت. وقتی هنگام خشم و غم احساس گرسنگی بیش از حد می کنیم و در حال سیری سلول ها باز هم ولع خوردن داریم، به دلیل عدم عملکرد صحیح این هوش است.

یکی از علت های عمده ی آن هم در نوزادی است که هربار نوزاد گریه می کند مادر شیر در دهان او می گذارد و یا با شروع تغذیه تکمیلی به زور به کودک غذا می دهد که از همین جا کودک از قاشق و غذا زده می شود.

آشفتگی در زندگی و عدم وجود ریتم به ذهن آسیب می رساند. هروقت بحث ریتم مطرح می شود فوری مادرها می پرسند که با مهمانی ها چه کار کنیم؟ یک شب که هزار شب نمی شود ماهم در مورد صددرصد ایده آل ها صحبت نمی کنیم بلکه منظور ما کل مراحل زندگی است حال ممکن است به هردلیل وقفه در نظم و ریتم بیفتد که با رعایت نظم کلی این وقفه ها آسیب نمی رسانند. یا می پرسند که آخه پدرها خیلی دیر به خانه می آیند و بچه باید پدرش را ببیند؟ به هیچ وجه وعده های غذایی کودک نباید به خاطر دیرآمدن پدر به تعویق بیفتد، پدر اگر هفته ای یکبار و یک ساعت با حال خوب با بچه زمان بگذارد برای او کافی است. خواب و تغذیه ی منظم و سروقت واجب تر از دیدن پدر در دیروقت است.

بهترین زمان خواب سه ساعت قبل از نیمه شب تا سه ساعت بعد از نیمه شب است. یعنی خوابیدن در تاریکی مطلق و بهترین زمان فعالیت کبد که حتما باید انسان در این زمان خواب باشد تا کبد بتواند کار خود را آغاز کند. بیدار ماندن در این زمان به عملکرد کبد آسیب می رساند.

تا مبحث بعد ریتم را در زندگی خود تمرین کنید و اثربخشی آن را ببینید و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

ادامه دارد...

منبع: از سلسله مباحث استاد سلطانی- کودک متعادل