زنگ امداد و نجات1؛ پریدن اجسام خارجی در گلو

تقریباً همه ما، استرس پریدن لقمه به گلو را احساس کرده ایم،حس وصف ناشدنی خفگی و بی قراری برای به دست آوردن ذره ای هوا. سپس سرفه ای که انگار ریه را مانند یک جوراب از این رو به آن رو می کند و بالاخره هم دمی عمیق که با خود، حیات دوباره را در کنار اشک شوق به فرد هدیه می کند...

شاید کمی اغراق کرده باشم، ولی تمام این روندها تلاش سرسختانه بدن برای پرتاب کردن جسم خارجی و تسهیل دوباره تنفس را وصف می کنند.اما همیشه این تلاش موفقیت آمیز نیست و به کمکهایی قوی تر از بیرون نیازمند می باشد.در بزرگسالان، لقمه غذا بیش از هر چیز دیگر درگلو گیر می کند. (پس همیشه سر سفره آماده باشید.) اما در اطفال چنین محدودیتی وجود ندارد و عامل خفگی ممکن است هر جسمی باشد. شایعترین سن برای این حادثه در اطفال، از ۶ ماهگی تا ۴ سالگی است؛ یعنی زمانی که کودک از دهان خود برای لمس کردن اجسام استفاده می کند.

شروع حادثه معمولاً ناگهانی است و چنانچه انسداد کامل نباشد، خود را به صورت سرفه های شدید و مکرر، تهوع و گرفتگی صدا نشان می دهد؛ بدین معنا که فرد هنوز قادر به صحبت کردن است. اما در انسداد کامل، فرد حتی توانایی سرفه کردن وایجاد صدا را نیز از دست می دهد؛ ظرف چند ثانیه تا یک دقیقه کبود می شود؛ و بعد از سه تا پنج دقیقه خفه خواهد شد.

در حالت اول که جان بیمار تهدید نمی شود، بهترین و مفیدترین کار برای او، رساندنش به مراکز مجهز درمانی است تا جسم را با کمترین عوارض خارج کنند.اما در حالت دوم، فقط چند دقیقه برای نجات جان فرد فرصت وجود دارد؛ پس باید بی درنگ اقدام کرد. فراموش نکنید که بهترین و مؤثرترین روش برای خارج کردن اجسام خارجی گیر کرده در گلو، همان سرفه است.

در نتیجه، حتی دراین موقعیت نیز نخستین اقدام فرد امداد رسان باید ترغیب فرد مبتلا به نفسهای عمیق و سرفه های شدید باشد. همچنین، نگهداشتن بیمار و جلوگیری از سقوط وی می تواند کمک بزرگی به آرام کردن او باشد. اما ممکن است که این کار کافی نباشد، زیرا پس از مدتی بیمار خسته می شود. در این زمان، باید به بیمار در پرتاب جسم به خارج کمک شود.

 تکنیک های امدادی مفید مانور هایملیخ (Heimlich Maneuver)

همه چیز در یک آن اتفاق می‌افتد و در این حال، زمان ارزش فراوانی پیدا می‌کند. برای همه ما این اتفاق پیش آمده که در حین خوردن خوراکی، جسمی خارجی راه تنفسی‌مان را بند آورده و حالت خفگی به ما دست داده است. مغز انسان در صورت نرسیدن اکسیژن، در فاصله ۶-۴ دقیقه دچار مرگ می‌شود. متأسفانه سالانه هزاران نفر به این شکل زندگی خود را از دست می دهند. دو سوم از این افراد را کودکانی تشکیل می‌دهند که اغلب آنها سن زیر سه سال دارند، در عین حال این خطر همه را تهدید می‌نماید.

برای این کار اقدامهای زیر توصیه می شوند:

حرکت تکنیکی و ساده مانور هایملیخ (Heimlich Maneuver)

حرکت تکنیکی و ساده مانور هایملیخ (Heimlich Maneuver) شما را قادر می‌سازد تا در حد امکان، اشخاص را از خطر خفگی نجات دهید. با یادگیری این روش، حتی می‌توانید خود را نیز از خطر خفگی برهانید.

- فرد در حال خفگی نه می تواند صحبت کند و نه توانائی تنفس دارد، لذا به کمک شما سخت نیازمند است.

- هیچگاه به پشت شخص در حال خفگی نزنید، چرا که ممکن است کار مشکل‌تر شود (مگر آنکه نیم تنه بالائی شخص رو به پائین باشد).

- خندیدن و یا حرف زدن در حین جویدن غذا و بلعیدن آن ممکن است باعث ایجاد حالت خفگی گردد.

- به هنگامی که حالت خفگی دست می‌دهد، هرگز محلی را که دیگران در آن هستند ترک نکنید و همانند شکل زیر، با اشاره وضعیت خود را به آنان بفهمانید.

با اشاره وضعیت خود را به آنان بفهمانید

 -  تأثیر این تکنیک به این دلیل است که در حالت قطع تنفس بیمار، هنوز مقدار قابل توجهی هوا داخل ششها باقی است و با فشردن سریع دستها بر روی شکم مصدوم (بین قفسه سینه و ناف)، ششها فشرده می شوند و هوای موجود در آنها به سمت نای حرکت می‌کند و جسم خارجی را به سمت بیرون حلق می‌راند.

- خفگی در کودکان اغلب به دلیل بلعیدن جسم خارجی رخ می‌دهد. در مورد به کارگیری این تکنیک برای کودکان با احتیاط کامل عمل کنید.

نشانه‌های شخص در حال خفگی:

1- ناتوانی در تنفس و صحبت کردن

2- ناتوانی در سرفه کردن

3- تغییر رنگ صورت به کبودی

4- از دست دادن هوشیاری

مراقبت از کودکان

از آنجا که کودکان تمایل دارند اشیاء را به دهان بگذارند و ببلعند، پیش‌بینی‌های زیر را در مورد آنها رعایت کنید:

1- هرگز اسباب بازی‌های کوچک را که ابعادشان ۴×۲ سانتیمتر و یا کوچکتر است، در اختیار کودکان قرار ندهید. به همین شکل مراقب قطعات کوچک جداشدنی اسباب بازی‌ها نیز باشید.

2- قرص های داروئی را پس از حل کردن در آب به کودکان بدهید.

3- این اشیاء را از دسترس کودکان دور نگه دارید: سکه، دکمه، بادکنک باد نشده، نخود، لوبیا، دانه تسبیح، تیله‌های شیشه‌ای و سنگی…

4- این خوراکی‌ها را نیز از دسترس کودکان دور نگه دارید: ذرت بو داده، آجیل، یخ، شکلات، سبزیجات خام، هویج…
5- کودک در حال خوردن خوراکی نباید بدود، راه برود و یا بازی کند.

 چگونه خودمان را از خطر خفگی نجات دهیم:

1- یک دستتان را مشت کنید و انگشت شست خود را بر روی شکم (بین قفسه سینه و ناف) بگذارید.

2- این دست را محکم با دست دیگرتان بگیرید و هر دو دست را با حرکت سریع رو به بالا فشار دهید. همچنین می‌توانید بر روی جسمی ثابت و افقی (مانند لبه میز، صندلی، نرده، …) خم شوید و شکمتان را با حرکات سریع به لبه جسم فشار دهید.

3- این حرکت را تا خارج شدن جسم خارجی ادامه دهید.

بر روی جسمی ثابت و افقی (مانند لبه میز، صندلی، نرده، …) خم شوید و شکمتان را با حرکات سریع به لبه جسم فشار دهید.

خردسالان

در ابتدا سعی کنید جسم خارجی را (در صورتی که قابل مشاهده است) با گرداندن انگشت در داخل دهان نوزاد خارج نمائید. باید مراقب باشید که این کار شما جسم خارجی را بیشتر در حلق کودک فرو نبرد.

جسم خارجی را در صورتی که قابل مشاهده است با گرداندن انگشت در داخل دهان نوزاد خارج نمائید

در صورتی که با انگشت موفق به خارج کردن جسم خارجی نشدید، مانند شکل، پنج بار با پاشنه دست به پشت نوزاد بزنید. سر نوزاد باید پائین تر از بدنش قرار بگیرد.

پنج بار با پاشنه دست به پشت نوزاد بزنید

در صورتی که با استفاده از روشهای قبلی مشکل برطرف نشد، دو انگشت میانی را مانند شکل، در وسط قفسه سینه نوزاد بگذارید و پنج بار به سرعت رو به پایین فشار دهید. سر نوزاد در این حالت نیز باید پائین‌تر از بدنش قرار بگیرد.

در صورتی که با استفاده از روشهای قبلی مشکل برطرف نشد، دو انگشت میانی را مانند شکل، در وسط قفسه سینه نوزاد بگذارید و پنج بار به سرعت رو به پایین فشار دهید

کودکان

همانگونه که پیشتر توضیح داده شد، ابتدا یک دستتان را مشت کنید و انگشت شست خود را بر روی شکم کودک (بین قفسه سینه و ناف) بگذارید. سپس این دست را محکم با دست دیگرتان بگیرید و هر دو دست را با حرکت سریع رو به بالا فشار دهید. شدت بالا کشیدن نباید به حدی باشد که کودک از روی زمین بلند شود.

روش نجات کودکی که دچار خفگی شده است

 بزرگسال (هوشیار)

پشت سر شخص مصدوم بایستید و دستانتان را به نحوی که قبلاً توضیح داده شد به دور کمر وی گره بزنید. آنگاه آنها را بر روی شکم مصدوم به طرف بالا فشار دهید. این حرکت را چند بار تکرار کنید. در صورتی که شخص بر روی صندلی نشسته باشد، می‌توانید این حرکت را از پشت صندلی انجام دهید.

پشت سر شخص مصدوم بایستید و دستانتان را به دور کمر وی گره بزنید

بزرگسال (بیهوش)

پاشنه یک دست را مقداری بالاتر از ناف قرار دهید. دست دیگرتان را بر روی آن بگذارید. دستانتان را چند بار به سرعت به سمت بالا فشار دهید تا جسم خارجی به طرف بیرون هدایت شود. در مورد کودکان، می‌توانید این حرکت را با کمک دو انگشت میانی دستانتان انجام دهید.

پاشنه یک دست را مقداری بالاتر از ناف قرار دهید. دست دیگرتان را بر روی آن بگذارید

تذکرات مهم:

۱- در صورتی که شخص مصدوم می تواند سرفه کند، نیازی به کاربرد این روش نیست.

۲- مانور هایملیخ برای کودکان کمتر از یک سال توصیه نمی‌شود و در مورد خردسالان و کودکان باید با احتیاط و ملایمت فراوان رفتار کرد.

۳- در صورتی که در مورد مصدوم مردد به سکته و یا خفگی هستید، مبنا را بر خفگی بگذارید. چرا که موارد مشاهده شده خفگی در حین غذا خوردن به مراتب بیش از سکته می‌باشد.

 منبع:http://www.mehrabadsafety.com/