سئوال3: همه چیز در مورد علل شیر نخوردن نوزادان!
علل امتناع شیرخوار در ماه های اول عمر از گرفتن سینه ی مادر چیست؟
علل امتناع شیرخوار در ماه های اول عمر از گرفتن سینه ی مادر چیست؟
این مساله با توجه به سن شیرخوار متفاوت است. اگر نوزاد از روز اول سینه ی مادر را نگیرد باید از نظر تمام مشکلات پزشکی و بیماری ها معاینه شود همچنین باید به موارد زیر توجه داشت:
- صدمات زایمانی و احساس درد ناشی از آن
- کاهش قدرت مکیدن نوزاد در اثر خواب آلودگی ناشی از داروهای تجویز شده برای مادر هنگام زایمان
- با خشونت جا به جا کردن و یا فشردن نوزاد به سینه ی مادر در تغذیه های اول و در نتیجه بیزاری او از سینه
- وضعیت نادرست بغل کردن و گرفتن سینه
در روزهای دوم تا چهارم احتقان سینه مادر، بازتاب قوی جهش شیر ( رگ کردن شدید سینه) و یا تاخیر یا مهار آن را باید در نظر گرفت. اگر امتناع نوزاد در بین هفته های اول تا چهارم باشد می تواند به علت های زیر باشد:
- سردرگمی در گرفتن سینه ( به علت استفاده از بطری و پستانک)
- زخم نوک سینه ناشی از وضعیت نادرست شیردهی
- احتقان سینه ی مادر
- برفک دهان
- عفونت گوش نوزاد
- حساسیت به مواد غذایی یا دارویی خورده شده توسط مادر و تغییر مزه ی شیر
شیرخوار از سن یک تا سه ماهگی ممکن است به علت دل دردهای قولنجی (کولیکی) در موقع شیر خوردن از گرفتن سینه امتناع کند و از سن سه ماهگی به بعد امتناع او می تواند به علل زیر باشد:
- کاهش تمایل به شیر خوردن در اثر مصرف زودتر از موعد غذاهای کمکی، آب میوه و یا آب
- مصرف بیش از حد معمول غذا در شیرخواران بزرگتر
- آشفتگی و بازیگوشی شیرخوار و توجه بیشتر او به محیط و اطراف
- دردناک بودن لثه ها به خاطر شروع رویش دندان ها
دانستن اینکه شیرخوار در چه مرحله ای از شیرخوردن امتناع می نماید به تشخیص علت کمک می کند. اگر شیرخوار در اول تغذیه ( قبل از اینکه شیر مادر جاری شود) از گرفتن سینه امتناع کند ممکن است سردرگمی در گرفتن سینه، وضعیت نادرست شیردهی و به سینه گذاشتن نوزاد، نوک سینه صاف یا فرورفته، مهار یا تاخیر جهش شیر، عفونت گوش یا کاهش قدرت مکیدن از علل آن باشد.
اگر شیرخوار بعد از جاری شدن شیر سینه را رها می کند ممکن است جهش زیاد شیر یا کاهش آ« و یا بسته بودن سوراخ بینی به علت عفونت های تنفسی عامل آن باشد. در صورتی که سرعت بازتاب جهش شیر زیاد باشد، شیرخوار احساس خفگی می کند و به سختی قادر به شیرخوردن می باشد. اگر این امتناع در اواخر هر وعده تغذیه از سینه ی مادر باشد احتمال دارد به دلیل نیاز بچه به آروغ زدن یا دفع گاز باشد.
به طور کلی می توان علل امتناع شیرخوار را در هر سنی در سه دسته طبقه بندی کرده و به رفع آن پرداخت:
الف- علل مربوط به شیرخوار
ب- علل مربوط به مادر
ج- علل مربوط به تولید شیر
الف- مواردی که به شیرخوار مربوط می شود:
1. عفونت های تنفسی: حتی یک سرماخوردگی ساده می تواند موقع مکیدن و بلعیدن سبب گرفتگی بینی و درد شود. چکاندن قطره کلرور سدیم در بینی و همچنین مرطوب کننده های هوا می تواند به رفع گرفتگی بینی کمک کند.
2. دندان درآوردن: گذاشتن پشت یک قاشق سرد یا گاهی جویدن چیزی قبل از شیرخوردن یا ماساژ ملایم لثه با انگشت تمیز می تواند باعث کاهش درد شیرخوار و تمایل او به شیرخوردن شود. در این مورد معمولا نوزاد زمانی که بیدار است از خوردن شیر امتناع می کند و زمانی که خواب است بهتر شیر می خورد.
3. برگشت شیر از معده به مری، خواب آلودگی و بی قراری ناشی از مصرف داروها، برفک یا تبخال دهان شیرخوار که در این موارد بهتر است به پزشک مراجعه شود.
4. در هوای گرم احتمال دارد شیرخوار از شیرخوردن امتناع کند ولی در محل خنک و یا در شب شیر بخورد. حرارت بدن شیرخوار را کنترل کرده و او را در درجه حرارت مناسبی نگهداری کنید.
5.گاهی ممکن است شیرخوار در موقع شیرخوردن ترس داشته باشد مانند واکنش مادر به گاز گرفتن بچه.
ب- مواردی که به مادر مربوط می شود:
1. بیماری مادر که ممکن است تولید شیر او را کم کرده یا واکنش جهش شیر را مهار کرده باشد و یا داروها مزه شیرش را تغییر داده باشد.
2. در صورت عفونت یک پستان مادر، ممکن است شیرخوار از تغذیه همان طرف به علت مزه شور شیر یا چرک امتناع کند و یا به خاطر مصرف دارو توسط مادر هر دو پستان را نگیرد.
3.قرص های ضدبارداری خوراکی ( قرص ترکیبی و به ندرت قرص پروژسترونی تنها) همچنین حاملگی مجدد احتمال دارد تولید شیر مادر را کاهش داده و مزه شیر را تغییر دهد. تخمک گذاری یا عادت ماهانه نیز گاهی به علت تغییر مزه شیر سبب امتناع شیرخوار از شیرخوردن می شود.
4. استفاده ی مادر از عطر، صابون، ادکلن و یا کرم متفاوت و یا شنا کردن در استخر با آب کلردار یا آب دریا و یا حتی تغییر در ظاهر مادر مثل تغییر در طرح مو یا عینک زدن ممکن است روی شیرخوار تاثیر گذاشته و سینه ی مادر را نگیرد.
5. برخی شیرخواران به برخی غذاهای مورد مصرف مادران که باعث تغییر مزه شیر می شود حساس هستند و از گرفتن سینه امتناع می کنند و بعضی دیگر با سیگار کشیدن مادر و یا ورزش طولانی قبل از شیردادن و یا مصرف زیاد نوشیدنی های دارای کافئین مثل نوشابه ها چای و قهوه از گرفتن سینه امتناع می کنند.
ج- عللی که مربوط به تولید شیر می شود:
1. اگر تولید شیر کم باشد و یا موقتا کاهش یابد شیرخوار ممکن است از شیرخوردن امتناع کند که در این صورت با مراجعه به مراکز بهداشتی درمانی و رعایت توصیه های کارمندان بهداشتی یا استفاده از روش هایی که بعدا به ذکر آن ها خواهیم پرداخت برای افزایش شیر مادر تلاش کرد.
2. در صورت آهسته بودن جهش شیر شیرخوار شروع به مکیدن شیر می کند ولی به علت دریافت کم شیر، از خوردن امتناع می کند در این موارد می توانید شیرتان را کمی بدوشید تا جهش پیدا کرده و آن گاه سینه را به دهان شیرخوار بگذارید و یا واکنش جهش شیر را قبل از تغذیه شیرخوار با روش هایی مثل خوردن آب یا یک نوشیدنی ساده بهبود دهید.
3. در صورت سریع بودن جهش شیر نیز شیر خوار ممکن است به علت عدم توانایی در کنترل آن از گرفتن سینه امتناع کند. در این موارد نیز می توان کمی شیر را دوشید تا سینه سبک تر شود و بعد شیرخوار را به سینه گذاشت.
تهیه و تنظیم: مدرسه ی مامان ها