فیبروم و راه تشخیص و درمان آن

آیا درباره ی فیبروم چیزی شنیده اید؟ فیبروم های کوچک و بزرگ، یکی از بیماری هایی است که حتی گاهی در دختر خانم های نیز دیده می شود، علت چیست، چه درمانی وجود دارد؟ با ما در ادامه ی مطلب همراه باشید...

فیبروم چیست؟

فیبرویید رحمی یا همان فیبروم رحمی یك تومور خوش‌ خیم است كه از سلول‌های غیرطبیعی در دیواره عضلانی رحم تشكیل شده است یعنی به صورت توده‌ای است كه در اندازه‌های مختلف ایجاد می‌شود، این توده‌ها در 20 تا 25 درصد موارد در سنین باروری یعنی سنین قبل از یائسگی دیده می‌شوند كه البته بر حسب مكان آن در رحم 3 نوع اصلی فیبرویید وجود دارد.

1-  نوع زیر سروزی آن روی سطح خارجی رحم ظاهر می‌شود،

2- نوع داخل دیواره‌ای آن به دیواره رحم محدود است

3- نوع زیرمخاطی هم در سطح داخلی رحم پدیدار می‌شود.

(فراموش نكنیم كه فیبروییدها به ندرت گردن رحم را درگیر می‌كنند.)

رشد تومور فیبرویید:

رشد این تومور توسط هورمون استروژن و پروژسترون تحریك می ‌شود و بعد از سن یائسگی چون میزان این هورمون ‌ها پایین می‌ آید در نتیجه این تومور كوچك می ‌شود. این بیماری در خانم ‌های سیاهپوست 2 برابر شایع ‌تر از خانم ‌های سفیدپوست است، ولی هنوز علت قطعی آن مشخص نشده. خوشبختانه علی ‌‌رغم درصد بالای ابتلا،این تومور یك تومور خوش ‌خیم محسوب می ‌شود.

علایم شایع تومورهای خوش خیم رحم:

این بیماری معمولا بدون علامت است، ولی به طور كلی علائم بالینی این بیماری عبارت است از خونریزی ‌های حجیم و طولانی و كاهش فواصل بین قاعدگی ‌ها،احساس فشار روی مثانه، درد و فشار لگنی،مقاربت دردناك یا خونریزی پس از مقاربت از دیگر علائم شایع این بیماری است. در ضمن از عوارض این بیماری كم ‌خونی همراه با ضعف و خستگی و رنگ ‌پریدگی است. راه خاصی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد، اما اجتناب از مصرف هورمون‌ های زنانه ممكن است رشد فیبروییدها را كمتر كند.

عوارض احتمالی:

عوارضی كه در زمان بارداری می ‌تواند رخ دهد، عبارت است از:

1- سقط خود به خودی (معمولا در نوع زیرمخاطی فیبرویید)‌

2 - زایمان زودرس (معمولا در فیبروییدهای بزرگ)‌.

3 - امكان جدا شدن جفت وقتی كه جفت روی فیبرویید قرار گرفته باشد (در مواردی كه فیبرویید بزرگ است رشد جنین ممكن است به خطر افتد، زیرا خون بیشتری به سوی فیبرویید جریان می ‌یابد و كمتر به جفت می ‌رسد.)

از دیگر عوارض این بیماری این است كه امكان دارد فیبرویید پس از جراحی دوباره عود كند و سرطانی شدن فیبرویید در كمتر از 0.5 درصد موارد رخ می ‌دهد كه معمولا با رشد سریع تومور خود را نشان می ‌دهد.

البته اگر قبل از یائسگی جراحی ضرورت نداشته باشد، معمولا این تومورها پس از یائسگی بدون درمان كوچك می‌ شوند. در صورتی كه جراحی ضرورت داشته باشد بیمار بستری می‌ شود. فیبروییدها در صورتی نیاز به جراحی دارند كه خونریزی بیش از اندازه باشد یا ایجاد علائمی كه در حامله شدن یا حاملگی خلل وارد می ‌آورند یا سرطانی شدن یا اندازه بزرگ فیبروییدها.

راه‌ های تشخیص بیماری و درمان

از آنجایی كه این بیماری در بعضی افراد بدون درد است ممكن است با یك معاینه سالانه توسط پزشك تشخیص داده شود كه با معاینه شكم قابل لمس می‌ باشد و با انجام سونوگرافی تشخیص، كامل شود.

در مورد درمان بر حسب علائم و نیز نتایج اقدامات تشخیصی مختص هر بیمار، تصمیم‌گیری خواهد شد و  در مواردی كه علائم خفیف هستند و اندازه فیبرویید كوچك است امكان دارد نیازی به درمان وجود نداشته باشد و توصیه شود كه بیمار پس از 6 الی 12 ماه مجددا برای معاینه مراجعه كند و تحت ‌نظر باشد.

ولی در بعضی از موارد ممكن است توصیه به جراحی شود و انواع روش ‌های مختلف جراحی وجود دارد اگر جراحی محدود باشد و فقط بخواهند فیبروم را بردارند با لاپاراسكوپی كه با یك برش كوچك زیر ناف و با دستگاهی كه داخل شكم می ‌رود عمل انجام می ‌شود. 

 چند روش جراحی نیز برای فیبروم رحمی وجود دارد:

1‌. برداشت بافت فیبریدی و گذاشتن بخش‌ های سالم رحم كه به آن میومكتومی می‌ گویند.

2‌. بریدن رگ ‌های خون‌ رسان به بافت فیبریدی باعث فروكش كردن رشد آنها می‌ شود.

3‌.برداشت رحم (هیستروكتومی)‌ كه تنها راه اطمینان ‌بخش برای درمان فیبروم رحمی است.

چگونگی درمان:

استروژن موجود در قرص‌های ضدبارداری با دوز كم چندان خطر مهمی ندارند اما استروژن با دوز زیاد ممكن است باعث بزرگ شدن فیبروییدها شود. اگر ضرورت یابد به فكر استفاده از سایر روش ‌های جلوگیری باشید. امكان دارد برای به حداقل رساندن خونریزی رحمی مصرف پروژستین ‌ها توصیه شود.

برای تخفیف درد هم استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی توصیه می‌ شود.همچنین برای كم‌ خونی ناشی از خونریزی، مكمل آهن داده می ‌شود. داروی هورمونی محرك گنادوتروپین باعث بروز یائسگی مصنوعی و سریع شده به طوری كه خونریزی متوقف و اندازه فیبرویید كوچك می‌ شود.

البته این نوع دارو نباید بیش از 6 ماه مورد استفاده قرار گیرد. همچنین باید بدانید كه برای مبتلایان به فیبروم رحمی محدودیت فعالیتی خاصی توصیه نمی ‌شود مگر آن كه برای درمان آنها از روش ‌های جراحی باز یا لاپاراسكوپی استفاده شده باشد كه در این صورت باید مدتی را كه پزشك توصیه كرده است از فعالیت شدید پرهیز كرده تا وضعیت عمومی بیمار به حال اول بازگردد.

منبع: گروه سلامت سیمرغ