بارداری و پوست

بارداري دوره اي از تغييرات هورموني و متابوليك وسيع و شديد است كه چون موقتي است، بدن قادر به تحمل آن مي باشد در طي اين دوره تغييرات متعددي در پوست، ناخن و موها بروز مي كند. ضايعات و تغييرات پوستي در طول بارداري فوق العاده شايع هستند. به علت شرايط خاص روحي و رواني زنان باردار، اين تغييرات مي توانند سبب بروز نگراني هايي شوند كه مربوط به زيبايي ظاهري- امكان عود در بارداريهاي بعدي- اثرات اين تغييرات روي جنين و يا مجموعه اي از آنها باشد.
تمام تغييرات پوستي در دوران بارداري از اهميت يكساني برخوردار نيستند. برخي از ضايعات شايع مي باشند و تقريبا در تمام زنان باردار مشاهده مي شوند و يا برخي ضايعات كه اختصاصي به دوران بارداري دارد و بعد از زايمان از بين مي روند. حاملگي مي تواند بعضي بيماريهاي پوستي كه فرد قبلا به آن مبتلا بوده را تشديد يا تخفيف دهد...

تيره شدن پوست ( هيپرپيگمانتاسيون) :

بدليل تغييرات هورموني افزايش توليد ملانين از سلولهاي ملانين ساز درجات مختلفي از تيره شدن منتشر پوست در اكثر زنان باردار در فاصله هفته هاي اول تا نيمه بارداري مشاهده مي شود. اين تغييرات در زنان با پوست تيره تر مشهود تر است.

مناطقي از بدن كه بطور طبيعي تيره تر هستند بيشتر دچار اين فرآيند مي شوند و تيرگي در اين نواحي بيشتر ديده مي شود به خصوص نوك سينه ها و هاله حاشيه آن، نواحي تناسلي و خط مياني ديواره شكم كه به آن خط سياه (Linea Nigra) گفته مي شود.
همچنين گاهي اين تغييرات در زير بغل، كشاله ران ها نيز ديده مي شود. اين تغييرات پس از دوران بارداري از بين مي روند ولي ممكن است درجاتي از آنها باقي بماند. همچنين ممكن است خالهاي تيره كمي بزرگتر و تيره تر شوند و خالهايي كه قبلا مورد توجه نبودند، مشخص گردند.
بايد توجه داشت كه اين تغييرات در خالها بطور يكسان است و اگر تغيير خاصي در يك خال به وجود آيد مثل بزرگ شدن، تيرگي شديد و يا وجود علائمي مثل خارش، سوزش و يا خونريزي بايد توسط يك متخصص پوست بررسي گردند.

ماسك حاملگي يا ملاسما در بيش از هفتاد درصد زنان باردار بخصوص در سبزه رنگ ها در نيمه دوم حاملگي بوجود مي آيد. اين ماسك يا تيرگي در نواحي مختلف صورت ظاهر مي شود و بيشتر در لب بالا، گونه ها، چانه، پيشاني و روي بيني ديده مي شود كه گاهي بدون مصرف اين داروها و حتي در مردان نيز ممكن است ديده شود. ماسك حاملگي بعد از زايمان از بين مي رود و يا ممكن است با درجاتي از تيرگي باقي بماند.

ناخن ها :

خانمهاي باردار معمولا از شكنندگي ناخن و ايجاد شيارهاي عرضي در ناخن شكايت مي كنند. در مواردي ممكن است ناخن از بستر جدا شود. اين تغييرات ناخن نيز به تغييرات هورموني نسبت داده مي شود ولي بايد علل ديگر اين تغييرات در ناخن بررسي گردد. وجود خطوط تيره رنگ طولي در ناخن گرچه در دوران حاملگي ممكن است بوجود آيد ولي رد كردن ديگر علل اين خطوط تيره بايد انجام شود.

غدد عرق :

ترشحات غدد عرق در دوران بارداري در تمام سطوح پوست به جز كف دست و پا افزايش دارد و به دليل تغييرات هورموني اين دوره است. به اين دليل زنان باردار بيشتر دچار عرق سوز مي شوند.

غدد پوكرين :

اين غدد بيشتر در نواحي زير بغل و ناحيه تناسلي وجود دارند و مسئول بوي بد بدن مي باشند. و دوران بارداري ترشح اين غدد كم مي شود.

غدد چربي :

دردوران حاملگي ترشح غدد چربي افزايش مي يابد و بعد از زايمان به حد قبل از بارداري مي رسد. اگر در اين زمان چربي هاي اضافي از سطح پوست شسته نشوند مي تواند باعث بوجود آمدن جوش صورت شود.

عروق پوست :

در طي بارداري ممكن است تغييراتي رخ دهد كه منحصر به اين دوره نيستند.

اين تغييرات شامل :

- آنژيوم عنكبوتي ( Spider Angioma ) : به شكل يك برجستگي يا هم سطحي قرمز رنگ به اندازه سر سنجاق كه داراي يك قسمت مركزي و در اطراف آن يكسري عروق قرمز بطور شعاعي ديده مي شوند، بيشتر اين ضايعات در نيمه فوقاني بدن ديده مي شود و معمولا در ماههاي دوم تا پنجم بروز مي كنند و بعد از زايمان نيز از بين مي روند.

- قرمزي كف دست : در زنان با پوست روشن ديده مي شود كه بعلت تغييرات هورموني و افزايش خونرساني به سطح پوست است.

- واريس : وريد هاي مستع در پاها و هموروئيد (بواسير) از عوارض شايع حاملگي است و بعلت فشار جنين روي وريدهاي بزرگ داخل شكمي و همچنين اثرات هورموني زمان بارداري است.

- لثه ها : قرمزي و تورم لثه ها در اكثر زنان باردار ديده مي شود بخصوص اگر بهداشت دهان و دندان رعايت نشود باعث دردناك شدن و زخمي شدن آن مي شود. اين تغييرات پس از زايمان از بين مي رود.

- خطوط كششي پوستي يا استريا : در اكثر زنان باردار در ماههاي ششم و هفتم حاملگي ديده مي شود. اين خطوط ابتدا در ديواره شكم ظاهر شده و بعدا به ميزان كمتري بر روي سينه ها نمايان مي شود. در نواحي ديگر مثل ران ها و بازوها با درصد كمتري ديده مي شود. علت اين خطوط پوستي به دليل افزايش جثه جنين و فشار آن بر روي پوست و كش آمدن پوست و پاره شدن بافت الاستين كه مسئول كشش و نگهدارنده پوست نسبت مي دهند. رنگ اين خطوط در ابتدا قرمز تا صورتي و يا ارغواني است و گاهي همراه با خارش است. بعد از زايمان اين خطوط تا حدي جمع مي شوند ولي بطور كامل از بين نمي روند و معمولا به رنگ پوست در مي آيند و كمي فرو رفته و چروكيده ديده مي شوند.

آويزهاي پوستي:

 ضايعاتي هستند كه در ماه هاي آخر حاملگي ظاهر گشته و به طور نسبي يا كامل پس از زايمان ناپديد مي شوند. اندازة آنها از سر يك سوزن تا يك نخود متفاوت بوده و بصورت زوايد برجسته به رنگ پوست يا كمي تيره تر در طرفين صورت، گردن، قسمت فوقاني سينه و زير پستان ها ديده مي شوند. به خاطر شباهت آنها به بعضي از انواع زگيل گاهي بيماران اين زائده هاي پوستي را با زگيل اشتباه مي گيرند.

بيماري هاي شايع خاص دوران بارداري 
 يك خانم حامله علاوه بر احتمال گرفتار به انواع بيماري هاي پوست نظير افراد ديگر، در معرض ابتلا به برخي بيماري ها نيز قرار دارد كه اختصاص به دوران بارداري دارند.

خارش حاملگي:
 حدود 20 درصد زنان باردار به درجاتي دچار خارش مي شوند كه در اكثر موارد ناشي از يك بيماري شناخته شده نظير كهير، اكزما، حساسيت هاي دارويي و يا ابتلا به عفونت هاي انگلي نظير گال است.
 اما گروه كوچكي از خانم هاي حامله تنها مبتلا به يك خارش شديد هستند كه با هيچ ضايعه پوستي مشخصي همراه نيست كه به اين حالت، خارش حاملگي اطلاق مي شود. اين حالت، كه در سه ماهه سوم حاملگي شروع شده و اغلب محدود به شكم است‌ (اگرچه ممكن است كاملاً منتشر باشد) ناشي از اختلال در ترشح صفرا در كبد (كلستاز) است. اين خارش معمولاً بعد از زايمان از بين مي رود وليكن در حاملگي هاي بعدي و يا هنگام مصرف قرص هاي  ضدبارداري عود مي كند. اين حالت عموماً تأثيري بر سرنوشت حاملگي و يا سلامت جنين نداشته و تنها خر بالقوه آن اين است كه احتمال بروز سنگ هاي صفراوي در زنان مبتلا به اين عارضه بيشتر است.

 بثورات كهيري دوران حاملگي:
 اين اختلال كه در 5/0 درصد تمام حاملگي ها بروز مي كند، به صورت پيدايش ضايعات كهيري است كه در سه ماهه سوم حاملگي ظاهر مي شوند. اين بيماري عموماً در بارداري اول بروز مي كند و به ندرت در حاملگي هاي بعدي تكرار مي شود و چنانچه عود داشته باشد شدت آن كمتر است. علت بيماري دقيقاً معلوم نيست و به افزايش غيرطبيعي وزن در مادر و جنين نسبت داده شده است. 
 علامت بيماري شامل پيدايش بثورات كهيري است كه شديداً با خارش همراه بوده و اغلب بيمار قادر به خوابيدن در شب نيست. اين بثورات معمولاً از ناحيه شكم شروع شده و بيشتر محدود به خطوط استريا مي باشند. اما گاهي قسمت فوقاني بازوها و رانها نيز ممكن است گرفتار شود. در اغلب موارد ضايعات در عرض 2 تا 3 هفته پس از زايمان از بين مي روند، اما ممكن است تشديد قابل توجهي بلافاصله پس از زايمان مشاهده گردد. اين بيماري تأثيري بر روند حاملگي و سلامت جنين نداشته و حتي نوزادان متولد شده بزرگتر از حالت طبيعي هستند.