انگشت مکیدن

انگشت مکیدن کودکان طبیعی است و بررسی ها نشان می دهد که گاهی جنین نیز در رحم مادر انگشت می مکد و علت این رفتار ، نیاز غریزی شیرخواره به مکیدن است. البته این نیاز در کودکان یکسان نیست و علت آن تا 6 ماهگی، گرسنگی نوزاد و عدم ارضای مکیدن است.

کودک از 6 ماهگی به بعد ، برای آرامش انگشت می مکد؛ زیرا از فضای رحم ، وارد دنیای خارج شده و به سبب عدم همگونی این دو فضا ، تا مدتی دچار فشار روحی است.

چرا انگشت مكيدن در كودكان آغاز مي‌شود؟ ...

چرا انگشت مكيدن در كودكان آغاز مي‌شود؟

سازوكاري در سلول‌هاي عصبي مغز وجود دارد كه وقتي اين سلولها تحريك مي‌شوند يا در معرض عوامل اضطرابي قرار مي‌گيرند، مكيدن انگشتان به طور طبيعي اتفاق مي‌افتد. از طرفي سلول‌هاي مغز توانايي يكسري ترشحات مثل "آنكفالين" و "اندورفين" را دارند كه با ترشح اين مواد انتقال عصبي كاهش يافته و موجب آرامش و حس خوشحالي در كودكان مي‌شود.  يكي از عواملي كه موجب ترشح اين دو مواد در سلول‌هاي مغز مي‌شود مكيدن انگشت است.

خوردن غذاهاي لذيذ مثل شير مادر و حركات ورزشي در كودكان بزرگتر مثل آهسته دويدن و ساير فعاليت‌هاي لذت‌بخش نيز از جمله مواردي است كه موجب ترشح اين دو مواد مي‌شود لذا كودكاني كه به موقع با شير مادر تغذيه شوند و حركات ياد شده را انجام دهند به مكيدن انگشت وي نمي‌آورند.

علائم و عوارض مكيدن انگشت:

يكي از ناهنجاري‌هاي دنداني كه با مكيدن انگشت ايجاد مي‌شود باز ماندن دهان و فاصله افتادن ميان فك بالا و پايين، بيرون زدن فك بالا و باقي ماندن بلع نوزادي در افراد است. از ديگر عوارض اين عادت بد دهاني اختلالات گفتاري مثل لكنت زبان است به طوري كه فرد در بزرگسالي نمي‌تواند بعضي از حروف مثل اس و ش و ال‌و چ را تلفظ كند. ايجاد عادت‌هاي ثانويه مثل تاباندن موي سر و كندن موي صورت و جويدن لب از جمله اين عوارض است. پينه بستن و منحرف شدن انگشتان از ديگر عوارض مكيدن انگشت است.

علل انگشت مکیدن فرزند:

1-      عدم استفاده از شیر مادر: چه بسا در دوران شیرخوارگی ، به طور کامل از شیر مادر استفاده نکرده است.

2-      تسکین و دلداری: او با این رفتار، خاطره ی خوش دوران نوزادی را زنده می کند و تسکین می یابد. این علت در صورتی اهمیت بیشتری می یابد که خداوند اخیرا به شما فرزند دیگری عطا کرده باشد.

3-      فضای ناآرام خانه: فشارهای روحی ناشی از فضای ناآرام خانه (اختلاف والدین، آزار اطرافیان و...) می تواند عامل موثری در انگشت مکیدن او باشد.

4-      خجالتی بودن: کودکان خجالتی زمانی که بازی و فعالیت های گروه همسالان را می بیند و به جهت کمرویی در آن فعالیت ها شرکت نمی کنند، انگشت می مکند.

روش‌های درمان:

درمان در این کودکان باید با استراتژی خاصی صورت گیرد. به کودک باید فرصت داد که عادتش را پیش از رویش دندان‌های دایمی متوقف کند. درمان اغلب بین سنین 6-4 سالگی انجام می‌ شود . انتخاب هر کدام از این روش‌های درمانی، بستگی به تمایل خود کودک برای متوقف ساختن عادتش دارد. این روش ها شامل موراد زیر است:

1-      اولين گام براي درمان اين عادت دهاني درك تكامل احساسي كودك است و مادران بايد بدانند كه اين عادت امري طبيعي است كه براي شاداب و سالم بودن كودك ضروري است.

2-      پس از اين درك، ايجاد محيطي طبيعي، امن و آرام براي كودك و داشتن برنامه غذايي صحيح مهمترين عاملي است كه موجب ترك اين عادت مي‌شود.

3-      دلبستگي به مكيدن در نوزادان براي تكامل سيستم عصبي مركزي لازم است و اين مكيدن شست مي‌تواند به نوزادان كمك كند كه با دنياي جديد خود هماهنگ شوند.

4-      اگر کودک شما کمی بزرگ تر شده است، درباره روش ترک این عادت با او مشورت کنید.

5-      به فرزند خود بیشتر توجه کنید و نیازهای او را برآورده سازید. در آغوش کشیدن، سخن گفتن ، آواز خواندن ، بازی کردن و ... نشانه های توجه افزون تر است.

6-      در برابر این مساله حساسیت فراوانی نشان ندهید ؛ چرا که ممکن است راهی برای جلب توجه شود یا او را به موضع لجبازی بکشاند.

7-      او را به ویژه برای این مساله کتک نزنید و با خشونت برخورد نکنید.

8-      او را به تنبیه بدنی یا قطع علاقه و محبت تهدید نکنید.

9-      فلفل زدن به انگشت یا باندپیچی آن کار جالبی نیست.

10-   او را با اسباب بازی سرگرم کنید تا دستانش مشغول باشد و کمتر به سمت دهان ببرد .

11-   می‌توانید با او وارد بازی شوید. یک تقویم یک ماهه روی یخچال خود بگذارید و روزهایی که او را در حین این عمل ندیده‌اید را علامت‌گذاری کنید. در پایان ماه به‌خاطر پیشرفتش به او جایزه دهید.

12-   اگر در انجام این کار از خودش پیشرفت کمی نشان داد، او را سرزنش نکنید. احساس ناتوانی در وی خود باعث ادامه دادن این کار می شود.

13-   در ابتدا از او بخواهید که در جمع دست از این کار بردارد و سپس برای مراحل سخت‌تر همچون زمان خواب پاداش بهتری در نظر بگیرید.

14-   زمانی که متوجه شدید که او هنوز این کار را انجام می‌دهد، سرش داد نکشید. زیرا این کار او را بیشتر ناراحت می‌کند و این عمل در او تقویت می‌شود.

15-   از او بخواهید به هنگام مکیدن انگشتان، شاهد قیافه خود در آینه باشد. این اقدام در برخی از کودکان موثر است.

 سعی کنید با راه کارهای پیش گفته ، این رفتار را از بین ببرید. زیرا افزون بر عوارض ناشی از این کار در آمادگی و دبستان سبب تمسخر همسالان می شود و آثار منفی روحی خواهد داشت؛

به این نکته هم توجه داشته باشید که 50 درصد کودکان ، این رفتار را تا 5 سالگی و بقیه تا 8سالگی ترک می کنند و در تعداد بسیار اندکی ، بیش از این سن ادامه می یابد.

مکیدن انگشت در کودکانی که سن بیشتری دارند، می‌تواند نشان استرس باشد. كودك ممکن است دچار ترس و یا ناراحتی بوده و این عمل را برای آرام کردن خود انجام دهد.

اگر احساس می‌کنید توقف کودک‌تان در این حالت، اوضاع روحی او را بدتر می‌کند، بگردید و ببینید مشکل اصلی کودک‌تان که ترس یا ناراحتی‌است، از کجا نشأت می‌گیرد.

اینکه پدر و مادرها با گذشتن سن کودک‌شان از مرز پنج سالگی، نگران این حرکت او می‌شوند، کاملاً طبیعی‌است. اجازه دهید تا کودک‌تان بفهمد که شما از این کار او ناراضی هستید.

به یاد داشته باشید که تنها اگر منشأ این رفتار کودک‌تان را کشف کنید، می‌توانید این عادت را از سر او بیندازید.