تربیت دینی 17؛ انتقال مفاهیم دینی با استفاده از ایمان (قسمت دوم)

در قسمت قبل به اهمیت ایمان پرداختیم و تفاوت ایمان و اسلام را متوجه شدیم، در این قسمت با به این موضوع بیشتر می پردازیم و به عوامل و تکنیک هایی که ایمان را افزایش می دهد اشاره می کنیم.

با ما همراه باشید...

اگر قسمت اول را مطالعه نفرمودید ، از «تربیت دینی 16؛ انتقال مفاهیم دینی با استفاده از ایمان (قسمت اول)» بخوانید...

چند عامل کمک می کند که این باور بوجود آید:

1- ابتدا علم است . علم، علائم  را به انسان نشان می دهد . در نتیجه باور شروع به فعالیت می کند . علم علیه کفر مبارزه می کند . ما برای مبارزه با کفر، بیشتر از باور به علوم اعتقادی نیاز داریم . مباحث اعتقادی بیشتر برای شبهات ملحدانه است . بنابراین علم از دو جهت به ما کمک می کند : یکی اینکه نشانه ها را به ما نزدیک می کند و دیگر اینکه جواب کفر را می دهد .

2- عامل دیگری که ایمان انسان را افزایش می دهد ، اخلاق ، صفای باطن و خوش طینتی است . در صدر اسلام افراد خوب و انسان های باصفا ، مومن می شدند . البته قضاوت در مورد انسان ها بسیار دشوار است . گاهی کسی لبخند می زند و در ظاهر مهربان است. اما مومن نیست . ما نمی دانیم لبخند او را باور کنیم یا بی ایمانی او را . شاید بخاطر مسائل روز لبخند می زند . صفای باطن و اخلاق به معنای واقعی کلمه به ایمان کمک می کند .

3- تفکر نیز بسیار یاری دهنده است .  تفکر بیشتر از دانایی کمک می کند . تفکر در تنهایی و خلوت باور انسان را افزایش می دهد . قرآن موضوع تفکر را مشخص کرده است . قرآن می فرماید که در خلقت آسمان ها و زمین تفکر کنید . بعد از آن یک کلمه  می گوید : خدایا اینها بیهوده نیست .  موضوعات دیگری نیز می توان برای تفکر پیشنهاد داد مثل موضوعات پایان عالم . این عالم پایان ندارد و ما وارد جهان دیگری می شویم . جهان آخرت ، بسیار پر قدرت بوده و محدودیت های این جهان را ندارد . در آخرت، به آینده ی زندگی نگاه خواهیم کرد . و برای آن آینده دل ما می تپد. تفکر می تواند باور انسان را افزایش دهد .

ما به چه چیزی باید ایمان داشته باشیم ؟

چهار امر است که ایمان به آن بسیار اهمیت دارد:

1- یکی ایمان به خداوند متعال و اسماء حسنای او است . ما باید به اوصاف پروردگار مومن باشیم . اینکه خدا قدرت و عدالت دارد ، رحیم و مهربان است .

2- ایمان به معاد هم  درجه ی دیگری از ایمان است . ایمان به معاد عامل ضمانت و طهارت روحی است .

3- مورد دیگر، ایمان به اولیاء خدا است یعنی پیامبر و امام را باور داشته باشیم . ما باور کنیم که پیامبر کسی است که با خدا ارتباط دارد . ما باور کنیم که دوازده امام مأموریت ویژه ای از جانب پروردگار دارند . ما باید به باطن اولیای خدا ایمان بیاوریم .

این سه ایمان بسیار مهم هستند . نقدترین آنها ایمان به اولیای خداوند است . چون ما قیامت را هنوز ندیده ایم ، خدا را نیز ندیده و نخواهیم دید . اگر کسی بخواهد از راه دیدن به ایمان برسد ، این ایمان هیچگاه به سرانجام خوبی نمی رسد ولی ما اولیای خدا را  می بینیم . اهل بیت برای انسان ایمان زا هستند . مطالعه ی زندگی اهل بیت باعث می شود که ایمان ما افزایش پیدا کند .

4- در ضمن باید به سنت های الهی نیز ایمان بیاوریم.   مثلاً به این مسئله ایمان داشته باشیم که اگر ما ظلم کنیم حتی اگر توبه هم کنیم ،قطعاً در این دنیا نتیجه ی آن را خواهیم دید . ما باید باور کنیم که این مسئله سنت الهی است . یا اگر ما به دیگران نیکی کنیم ، جدای از قیامت، در دنیا هم قطعاً پاسخ هایی را دریافت خواهیم کرد . باور این سنت های الهی ، چهارمین رکن ایمان است که در رفتار انسان بسیار موثر می باشد.

تکنیک هایی که به افزایش ایمان کمک می کند:

1- یکی از تکنیک های مهم در انتقال مفاهیم دینی ، نشان دادن زندگی مومنین و معاشرت با آنها است .  شاید مهمترین حکمت اصرار بر نماز جماعت، همین مسئله باشد . هیچکدام از  افرادی که در مسجد سر به سجده می گذارند، خدا ، پیامبر و قیامت را ندیده اند اما ایمان آورده اند . ما با مشاهده ی این افراد ، ایمان را می بینیم. اگر کسی در بین مومنین نرود و ایمان آنها را نبیند ، چگونه می تواند ایمان خود را افزایش دهد ؟ ما باید در جلسات معنوی و حرم ها شرکت کنیم و ایمان مردم را مشاهده کنیم ، باید بچه را به نزد اولیای خدا یعنی افرادی که حرکات آنها سرشار از ایمان است ببریم .

2- یکی دیگر از اعمالی که ایمان را تقویت می کند این است که پدر و مادر در بحران ها ، ایمان خود را به بچه ها نشان بدهند . مثلا آنها در حین مشکلات بزرگ لبخند بزنند و بگویند که حتماً کار خدا حکمتی داشته است .

3- یکی دیگر از مواردی که بسیار مهم است ، دعوت به تفکر مستقل می باشد . ما بچه را دعوت کنیم که در خصوص این موضوعات تفکر کنند . درباره ی اینکه آیا امکان دارد این عالم بی دلیل آفریده شده و بی صاحب باشد ؟  آیا ممکن است این صاحب، حکمت و کمالی در نظر نگرفته باشد ؟ ما باید کم کم بچه را به تفکر مستقل وادار کنیم و در نتیجه گیری نیز به او کمک نکنیم . کسی که در مورد کلیدی ترین سوالاتی که منجر به ایمان می شود تفکر کند ، مومن خواهد شد. این مهارت را پدر و مادر باید به بچه ها یاد بدهند . ما می توانیم از این تکنیک ها در جهت آموزش ایمان استفاده کنیم  . فرآیند آموزش ایمان ، یک فرایند کند است . ما نباید انتظار داشته باشیم که بچه های ما در یک شب ره صد ساله را طی کنند . در آموزش مسائلی که برای ما حل شده است ، سر فرزندان خود داد نزنیم . بچه ها درگیر مسائل مختلفی هستند و باید تجربه کنند تا به آنها برسند .

ما باید با صبوری و آرامش آنها را به ایمان دعوت کنیم . حتی اگر فرزندان ما رفتار مومنانه ی زیادتر از حد نشان دادند، آنها را کنترل کنیم . اگر بخاطر مسائل مختلف ، هیجان مثبت و یا بدست آوردن دل پدر و مادر مثلاً می خواهد نوافل را هم بخواند ، به او اجازه این کار را ندهیم . بگویید که الان تو باید بازی کرده و درس خودت را بخوانی . پدر آیت الله بهجت تا زمانی که زنده بودند اجازه نداده بودند که ایشان نوافل را بخوانند . بنابراین ما باید کند بودن فرایند ایمان را بپذیریم و هر چند وقت یک بار آن را به عنوان یک سخن مثبت با بچه های خود در میان بگذاریم .