راه های یادگیری کودکان درباره خدا

چگونه می توانیم راهنمای فرزند خود در زمینه ارتباط با خداوند باشیم؟در این مورد چه منابعی در اختیار داریم؟ برای درک عمیق فرزندمان درباره خدا باید از چه مفاهیمی استفاده کنیم؟چه نکاتی در منزل عبادات و جهان اطراف وجود دارد که می تواند ما را در این امر یاری دهد؟در این مقاله سعی کرده ایم پاسخی برای این سوالات ارائه دهیم که با رشد معنوی کودکان در عصر حاضر تناسب داشته باشد.

یادگیری کودکان درباره خدا و برداشت آنان از خدا به انواع مختلف صورت می گیرد که شما می توانید روشی را بکار گیرید که با علایق فرزندتان تناسب دارد.از جمله آنها: یادگیری بدون برنامه، یادگیری با برنامه، یادگیری از طریق متون مذهبی، یادگیری به هر وسیله و... است.

1- یادگیری بدون برنامه:

خانه اولین مدرسه ای است که رشد معنوی کودک در آن شکل می گیرد. والدین نیز اولین معلمان او هستند. آنچه در محیط خانه آموخته می شود غالباً عمیق تر و پایدارتر از مطالبی است که در سایر مکانها فرا گرفته می شود. یادگیری بدون برنامه محصول دیدن ،شنیدن و تفسیری است که کودک از دیده ها و شنیده ها دارد. این یادگیری در غیاب شما و بدون اینکه برنامه و قصدی برای آموزش فرزندتان داشته باشید روی می دهد.

برای اینکه یادگیری از این طریق مثبت باشد باید بین گفتار و کردار ما نوعی انسجام وجود داشته باشد. به بیانی دیگر آنچه را که از فرزندمان انتظار داریم خود نیز باید به آن عمل کنیم و به قول و سخنان خود وفادار باشیم انسجام بین نصایح و الگویی که از طریق رفتارمان ارائه می کنیم باعث می شود روش آموزش موثری داشته باشیم.

از آنجا که یادگیری امری همیشگی بوده و در هر مکانی روی می دهد سعی کنید برای آموزش فرزندتان درباره خدا محیط مناسبی فراهم آورید. تجربیاتی که کودک در زمینه مفاهیمی چون خوبی، راستی و زیبایی دارد خداشناسی او را تقویت می کند. خانه و زندکی شما می تواند مملو از این مفاهیم و ویژگی های مختلف باشد. زیرا این مفاهیم به همان اندازه که واقعیت هایی ثابت هستند راه هایی برای مشاهده پدیده ها به شمار می آیند.

2- یادگیری با برنامه:

اگر چه ممکن است خانواده شما پایبند سنت های مذهبی باشد و سنن مذهبی به صورت عادت به فرزندتان منتقل شود اما برای تکمیل آموزش مذهبی فرزندتان باید برنامه ریزی مشخصی داشته باشید.گاهی اوقات مایلید برخی از اصول اعتقادی را به شیوه ای سنجیده برای فرزندتان روشن کنید در چنین مواقعی این سوال ها را مورد بررسی قرار دهید:چه مواقعی باید آموزش دهیم؟ چه موضوعاتی را باید آموزش دهیم؟ شیوه تدریس ما باید چگونه باشد؟

گرفتاری های روزمره باعث می شود تا از روی عادت به دسته ای از وظایف پرداخته و از انجام وظایف دیگر غافل شویم. بهترین راه اجتناب از این امر اختصاص دادن ساعاتی ثابت در روز برای آموزش دادن به کودکان است. باید وقتی را به آموزش درباره خدا اختصاص دهید که طی آن بتوانید فارغ از هر نوع عجله یا خستگی و با آرامش خاطر به تقویت ایمان و قدرت تفکر فرزند خود بپردازید.

اگر چه آموزش کودک درباره رابطه خدا و پدیده ها یکی از اموزش های اساسی دوران کودکی است ولی نباید بیشتر اوقات فرزنداتان را صرف این نوع آموزش کنید. آموزش کیفی و منظم هرچند که کوتاه و مختصر باشد بسیار موثر تر از آموزش طولانی و مکرر است.

-         داستان های ساده، سرود خوانی و حفظ آیات قرآن برای کودکان 4 تا 5 ساله مناسب هستند.

-         داستان های مهیج،شعر خوانی،حفظ آیات و نظریه های ساده برای کودکان 5 تا 8 ساله مناسب هستند.

  -       داستان های اسطوره ای،اشعار صریح (بدون پیچیدگی و تشبیهات مبهم) یادگیری سنت های مذهبی،تاریخ گذشته،موسیقی و هنر مذاهب مختلف،زندگینامه رهبران مذهبی و رمان های که به سوالاتی همچون «من چه کسی هستم؟»،«من چه وظیفه ای دارم؟» و غیره می پردازند برای نوجوانان مناسب هستند. برای این نوع آموزش منابعی را انتخاب کنید که جذابیت لازم را برای بچه ها داشته باشد.

3- یادگیری از طریق متون مذهبی:

یکی از مشکلات والدین و فرزندشان به هنگام مطالعه کتاب های دینی و ادبیات قدیمی معانی مبهم و گاه نا آشنای این کتاب هاست اما با این وجود کتاب های آسمانی مهمترین منبع آموزشی درباره خدا هستند. برای رشد معنوی فرزندتان کتاب های مقدس را وارد زندگی خود کنید. راهبردهای زیر به شما کمک خواهد کرد تا گنجینه های مورد بحث را در اختیار فرزندتان قرار دهید. موضوعاتی که در سنین مختلف باید مطرح شوند عبارتند از:

کودکان 4 تا 5 ساله

-      داستان های ساده و صریح به ویژه مواردی که دارای شخصیت های حیوانات و کودکان باشد.

-      توضیح ساده حق و باطل و درستی و نادرستی.

-      خواندن آیات با قرائت و آهنگ

 کودکان 6 تا 8

-      داستان های مهیج

-      اصول اخلاقی

-      خواندن آیات با قرائت و آهنگ

کودکان 9 تا 12 ساله

-      داستان ها و الگوهای شخصیتی

-      آموزش آیاتی که باورهای کلیدی را مطرح کرده اند

-      اختصاص اوقاتی برای انجام تکالیف مذهبی و وضایق اخلاقی

-      خواندن اشعار عرفانی و حفظ آیات

نوجوانان

-      داستان هایی در مورد توسعه و رشد جوامع مذهبی

-      مطالعه عمیق تر باورهای کلیدی

-      درک معانی مناسک مذهبی

 جوانان

-      مطالعه تاریخ

-      مباحث دینی و فلسفی مرتبط با ایمان

-      درک اصول مذاهب دیگر

-      اصول رابطه خدا و پدیده ها

-      داستان های حماسی و نوشته های نمادین مذهبی

4- یادگیری با شیوه های دیگر:

حواس پنجگانه بشر به تنهایی نمی توانند ما را به سوی خدا هدایت کنند با اتکا به ایمان فطری  تصاویری از خداوند در ذهن ما شکل می گیرد که ما را به شناخت عمیقتری از خدا و راز خلقت رهنمون می سازد.این تصاویر از نوعی سمعی، بصری یا لغوی نیستند بلکه در واقع نوعی تلقی نظریه و مفهوم به شمار می ایند.

کف تمیز و خنک مساجد و حوضچه های زلال داخل آنها محیطی را برای احساس آرامش در سرزمین های گرم و خشک مهیا می سازد و این احساس آرامش را با مفهوم خدا و عبادت پیوند می دهد.

به فرزندتان کمک کنید تا از راه های گوناگون و با نقطه نظراتی مختلف به رابطه خداوند و پدیده ها بنگرد. یادگیری برخی از کودکان از طریق صدا برخی دیگر از طریق مشاهده و برخی نیز از طریق حرکت صورت می پذیرد. استفاده از تمامی وسایل یاد شده باعث می شود تا به تصویری عمیق تر و منسجم تر از خداوند دست یابیم.

مهمترین پیام این مقاله به والدین این است که هرگز نسبت به علاقه و کنجکاوی فرزندتان درباره خدا بی تفاوت نباشید. این بهترین راه برای سخن گفتن درباره مهمترین مسائل زندگی اوست باشد که از این طریق بتوانید ایمان، امید و مفهومی متعالی را به کودکان ارزانی دارند.

منبع: http://www.aja.ir