کودک مهاجم یا تسلیم پذیر!

کودکان در تنظیم روابطشان با هم سن وسالان خود دو دسته اند: دسته اول کسانی که از دوستان خود کتک می خورند و دسته دوم کودکانی که حالت تهاجمی داند...

کودکان در تنظیم روابطشان با هم سن وسالان خود دو دسته اند: دسته اول کسانی که از دوستان خود کتک می خورند. این نوع کودکان هر از چند گاهی برای والدین خود احساس نگرانی بوجود می آورند زیرا والدین دوست دارند علاوه بر داشتن فرزند مودب ، بتواند از حق خودش دفاع کند. و دسته دوم کودکانی که حالت تهاجمی داند.

 صرف نظر از اینکه کودکی مهاجم باشد یا تسلیم، والدین او سعی می کنند رفتارش را اصلاح کنند زیرا نگران هستند که اگر رفتار ناشایست یک پسر بچه دو ساله اصلاح نشود، در سن سی سالگی نیز به همان گونه ، رفتار کند.

 برخی از ویژگی های تهاجمی یا انفعالی، همراه با رشد اجتماعی کودکان تغییر می کند، والدین می توانند با راهنمایی های توام با ملایمت، به کودکان بیاموزند که از خود دفاع کنند یا خشم خود را کنترل نمایند.

 اگر دعوایی بین فرزند شما و دوستانش روی داد، بجای اینکه از دوستان او خشمگین شوید، سعی کنید به فرزند خود کمک کنید تا راه حل هایی مسالمت آمیز برای حل مشکل خود بیابد.

 به طور مثال والدین می توانند به فرزند خود بیاموزند که اگر دوستش قصد کتک زدنش را داشت فورا به خانه برگردد و رفتارش را نادیده بگیرد. زیرا اگر کودک نسبت به رفتار دوستان مهاجمش واکنش نشان دهد، آنها بیشتر تشویق خواهند شد تا به عمل نامناسب خود مبادرت ورزند.

 وقتی کودک بفهمد که به جای فرار کردن از دست دوستش که قصد کتک زدن او را داشته، با وی قطع رابطه کند یعنی با حفظ استقلال خود، عدم وابستگی خود را به وی نشان دهد. در طول زمان رفتار خشنونت آمیز طرف مقابل به دلیل از دست دادن همبازیش از بین خواهد رفت.

اکنون به نکات کلیدی زیر که ما را در مواجهه با کودکان مهاجم یا تسلیم، یاری می دهد اشاره می کنیم:

 1- روانشناسان معتقدند که ارتباطی مستقیم میان کتک زدن کودکان توسط والدین و مهاجم شدن آنها وجود دارد. برخورد استدلالی و استفاده حداقل از کتک زدن، رفتار تهاجمی آنها را آرام خواهد کرد.

2- کودکانی که والدین آنها برخوردی استدلالی و توضیحی با آنها دارند، معمولا در برقراری ارتباط با دوستان خود موفق ترند، زیرا می دانند که چگونه مذاکره کنند و مشاجرات را به شیوه ای مسالمت آمیز برطرف سازند.

3- کودکانی که مهاجم هستند، باید سرگرم فعالیت هایی شوند که از زور و بازوی خود کمتر استفاده کنند و فرصت ایجاد دردسر نداشته باشند.

4- تمامی کودکان، صرف نظر از اینکه مهاجم باشند یا تسلیم، به تشویق نیاز دارند تا بتوانند رفتار خود را اصلاح کنند. به همه افراد خانواده تذکر دهید تا این نکته را در برخورد با فرزندتان رعایت کنند.

5- کودک کتک زننده را نادیده بگیرید و بیشتر توجه خود را به کودک کتک خورده معطوف کنید. در این صورت کودک مهاجم برای رفتارش پاداشی نخواهد گرفت.

6- اگر چندین بار به فرزند خود تذکر دادید ولی او باز هم به کتک زدن دوست خود اقدام کرد، عذرخواهی او را نپذیرید. برخی کودکان می دانند که عذرخواهی کردن آسانترین راه فرار از تنبیه شدن است. کودکان باید بیاموزند که عذرخواهی بدون تغییر رفتار، بی ارزش است.

 7- محروم کردن کودک مهاجم از فعالیت مورد علاقه اش، می تواند یک تنبیه موثر باشد. به شرط آنکه علت آن را برای او توضیح دهید.

 8- برنامه های خشنونت آمیز تلویزیونی می تواند روحیه تهاجمی را در کودکان تقویت کند.

9-باید به کودک خود بیاموزیم که نباید کسی را بزند ، و نه از کسی کتک بخورد . بلکه باید از خود دفاع کند و مثلاً اگر او را مورد حمله قرار داده و می خواهند کتک بزنند ، جلو دست آنان را بگیرد و یا دیگران را خبر کند ، تا آنان وارد مسأله شده و خود عکس العملی نشان ندهد . از زور گفتن و پرخاش کردن به دیگران پرهیز کند . حرف منطقی را بپذیرد .

10- اگر مورد حمله قرار گرفت و مجبور شد ، به میزانی که باید و مناسب است از خود دفاع کند ، و مسلماً جامعه ، روحیه حمله و تهاجمی را نمی پذیرد . خانواده ها نیز نباید در این زمینه وارد شوند و از کودک حمایت و یا معترض او شوند ، مگر در صورتی که کودک ، مسأله را با شما در میان بگذارد و از شما کمک بخواهد . در این صورت واسطه گری مناسب و محدود کافی است . زیرا باید کودک یاد بگیرد که نباید آسیب پذیر باشد ، و باید فقط در حد دفاع به مقابله برخیزد .

 منابع:

بیتوته/ کلیدهای رویارویی با مشکلات رفتاری در کودکان. ترجمه مسعود حاجی زاده

100 پرسش 100 پاسخ در روابط والدین و فرزندان نوشته اکرم (گیتی) حیدری