علاقمند کردن فرزند به مطالعه؛ مناسب سازی محیط (قسمت17)
نياز به سكوت برای مطالعه شايد امرى واضح به نظر برسد اما خانه خود را ببينيد و به صداهاى آن گوش دهيد. اگر صداهاى خارجى حواستان را به طور مكرّر پرت كند، غيرممكن است بتوانيد تا حد مطلوب جذب متن بشويد. صدا به خصوص حواس بچه ها را پرت مى كند، آنها را گيج مى كند و آنها را از خواندن دلسرد مى كند...
45- محيط مناسبى براى خواندن فراهم كنيد
داشتن كتاب و مطالب خواندنى ديگر در خانه ، مطالعه كردن والدين ، بيرون رفتن و تجربه كردن به صورت مشترك از جمله جنبه های مختلف مناسب سازی محیط برای خواندن است. علاوه بر آن ، محيط مناسب براى خواندن بايد ساكت ، راحت ، و پرنور باشد.
نياز به سكوت شايد امرى واضح به نظر برسد اما خانه خود را ببينيد و به صداهاى آن گوش دهيد. آيا صداى تلويزيون و راديو دائم بلند است؟ آيا فرزندتان مى تواند در اتاق را ببندد تا صداى دعواى خواهر و برادرش را نشنود؟ آيا همهمه صداى خيابان شنيده مى شود؟ اگر صداهاى خارجى حواستان را به طور مكرّر پرت كند، غيرممكن است بتوانيد تا حد مطلوب جذب متن بشويد. صدا به خصوص حواس بچه ها را پرت مى كند، آنها را گيج مى كند و آنها را از خواندن دلسرد مى كند.
فرزندتان در مدرسه روى نيمكتى سفت و پشت ميز، مطالعه مى كند. بچه ها به صورت غريزى تمايل دارند كه روى زمين دراز بكشند. شايد خواندن روى فرش براى آنها از خواندن پشت ميز راحت تر باشد و شايد رختخواب خود را براى مطالعه به صندلى ترجيح دهند. اگر امكان مالى آن را داشته باشيد و فضاى كافى نيز در خانه تان باشد، بد نيست يك مبل راحتى يا متكّاى ويژه براى فرزندتان تهيه كنيد چون بيشتر بچه ها از داشتن وسايل خصوصى لذت مى برند.
نورى كه از بالاى سر مى تابد در اغلب اوقات تند است و به راحتى نمى تواند با آن مطالعه كرد. چراغ هاى مطالعه ، به خصوص چراغ هايى كه مى توان جهت نور آن را تنظيم كرد، در ايجاد محيطى سالم براى مطالعه نقش مهمى دارند.
اگر فضايى ساكت ، راحت و روشن فراهم كرده ايد باز هم كارتان كاملا تمام نشده است . كار ديگرى كه بايد انجام دهيد اين است كه زمان كافى را نيز در اختيار فرزندتان قرار دهيد تا بتواند فارغ از كار خانه ، فعاليت هاى ديگر و گفت وگو با اعضاى خانواده ، بدون مزاحمت به مطالعه بپردازد و در بطن كتاب فرو رود و با آن كاملا درگير شود.
46- تلويزيون را به طور دائم روشن نگذاريد، بلكه از آن عاقلانه استفاده كنيد
من نمى خواهم پيشنهاد كنم تلويزيون خود را بسوزانيد چون معتقدم در خانه اى كه به كتاب خوانى عشق مى ورزند براى تلويزيون نيز جا هست .
البته بد نيست واقعيت را بدانيد: 75 درصد از بچه هايى كه خواندن آنها پايين تر از سطح متوسط است قبل از رفتن به مدرسه تلويزيون تماشا مى كردند و نسبت بچه هاى ضعيفى كه بيش از چهار ساعت در روز تلويزيون تماشا مى كنند، دو برابر بچه هايى است كه در خواندن ، متوسط يا بالاتر از متوسط اند.
اين در خانواده شما چه معنايى دارد؟ واضح است كه وقتى فرزندتان مشغول تماشاى تلويزيون است ، كتاب نمى خواند. شما بايد محدوديت تعيين كنيد. اگر نمى خواهيد برنامه هاى خاصى را شامل اين محدوديت كنيد، زمانى را كه فرزندتان صرف تماشاى تلويزيون مى كند محدود كنيد.
يكى از روشهاى انجام اين كار برگزارى يك همايش خانوادگى است . براى فرزندانتان توضيح بدهيد كه مى خواهيد همه ى اعضا خانواده زمان تماشاى تلويزيون خود را محدود كنند تا بتوانند فعاليت هاى خارج از خانه ، مطالعه ، كارِ خانه و يادگيرى بپردازند. سپس به بچه ها اجازه بدهيد در جلسه ى تصميم گيرى شركت كنند و به سؤ الات زير پاسخ دهند:
هر هفته چند ساعت مى توانيم تلويزيون تماشا كنيم؟
كدام برنامه ها مورد علاقه ى ماست و مى خواهيم آنها را تماشا كنيم؟
چگونه مى توانيم براى برنامه هاى خاص يا برنامه هاى آموزشى وقت بگذاريم؟
اگر اعضاى مختلف خانواده براى انتخاب كانال نظر واحد نداشته باشند چه كنيم؟
اجازه بدهيد هريك از اعضاى خانواده از جدول هفتگى برنامه هاى تلويزيون براى انتخاب برنامه هاى مجاز هفته آينده خود استفاده كند. به صورت خانوادگى ساعت تماشا را محدود كنيد و اختلاف نظرهايى كه به وجود مى آيد حل كنيد.
برنامه اى را كه به دست آورديد بنويسيد و روى ديوار نصب كنيد و دقت كنيد كه افراد خانواده در طول يك هفته تا چه حد آن را رعايت مى كنند. در صورت لزوم در برنامه تغييراتى ايجاد كنيد.
شما مى توانيد با روش هاى مختلف از تلويزيون بهره ى مفيد ببريد. واضح ترين روش این است كه برنامه هاى (آموزشى) مانند مستندهاى طبيعت ، برنامه هايى درباره ى سفر، تاريخ و غيره را انتخاب كنيد. اما گاهی می توانید از برخی از سريال های تلويزيونى نيز براى افزايش مهارت هاى زبانى فرزندانتان استفاده كنيد.
چگونه براى بهبود درك علمى از سريال ها و نمايش هاى تلويزيونى استفاده كنيم؟
قبل از تماشاى برنامه از فرزندانتان بخواهيد با تماشاى آن پاسخ سؤ ال هاى زير را پيدا كنند:
شخصيت هاى اصلى چه كسانى اند؟
فلان شخصيت با چه مشكلى روبروست ؟
چگونه مشكل را حل مى كند؟
بعد از تماشاى برنامه پاسخ فرزندانتان را مرور كنيد و سؤ الات زير را نيز اضافه كنيد:
به نظر تو اين برنامه در چه قالبى ساخته شده است؟ واقع گرايانه، طنز يا خيالى؟ چرا؟
آيا اين داستان جور ديگرى نيز مى توانست پايان يابد؟
دقت كنيد كه اين سؤالات مانند سؤالاتى است كه مى توانيد درباره يك كتاب بپرسيد. همان طور كه با برنامه سؤال هاى خود مى توانيد فرزندتان را به يك خواننده جدى تبديل كنيد، اين گونه سؤالات نيز مى تواند او را به يك بيننده ى جدى تبديل كند (مراجعه كنيد به روش 34).
بخشى از خطر تلويزيون مربوط به حالت انفعالى است كه در بيننده ايجاد مى كند. برخورد انفعالى با كتاب واقعا غير ممكن است اما جلوى تلويزيون به راحتى مى شود حالت گياهى (مثل چغندر) به خود گرفت فرزندان خود را تشويق كنيد هنگام تماشاى تلويزيون فكر كنند تا از حالت منفعل خارج شوند و تلويزيون براى آنها به ابزار آموزشى تبديل شود.
_______________________________________
روش های علاقمند کردن فرزند به مطالعه؛ قسمت شانزدهم