ماساژ کودک

اولین مرحله ی بیدار و فعال كردن حس لامسه در نوزادان ، نوازش و در آغوش گرفتن آنهااست.با این عمل به نوزادمان این حس را منتقل می كنیم كه دوستش داریم و جایش امن است.اولین احساس امنیت که پایه گذار بسیاری از توانمندی های آیند ه است از همین زمان شکل می گیرد.

 اولین رابطه ی نوزاد با دنیای خارج از طریق لمس كردن می باشد و این حس را نوزاد ازطریق پوست و سپس به وسیله ی دهان تجربه می كند.

ماساژ دادن كودكان باروغنهاي مخصوص و طبيعي به اندازه مصرف شير و خواب كودك مي تواند مفيد و با اهميت باشد چرا كه باعث رشد بهتر مغز و شادابي و طراوات كودك شود.

همچنين در آغوش گرفتن كودك توسط پدر و مادر نيز داراي اهميتي به اندازه مصرف شير خوابيدن كودك در تضمين سلامت رواني و جسمي كودك است.

با ما در ادامه مطلب همراه باشید...

ماساژ دادن كودكان باعث رشد بهتر مغز واندامهاي حسي حركتي و عملكرد بهينه سيستم دفاعي بدن كودك مي‌شود. در عین حال حس لامسه ی كودك را نیز تقویت می كند.  

در دوران جنینی به دلیل وجود كیسه آبی كه درآن قرار دارد و به وسیله ی دیواره بطن مادر، جنین به این احساس آرامش و امنیت دست می یابد ولی با تولد ، این رابطه ی فیزیكی از بین می رود و اینجاست كه نوزاد ، نیاز به نوازش پیدا می كند تا فقدان رابطه ی فیزیكی دوران جنینی را جبران كند و والدین بایك برنامه ریزی مناسب می توانند این خلاء راپر كنند. و همه مادران به طور غريزي با لمس کردن و ناز و نوازش کودک سعي در ايجاد ارتباط با او دارند. در اين که در چند ماه نخست پس از تولد، « تماس فيزيکي » با کودک از اهميتي حياتي برخوردار است، هيچ ترديدي وجود ندارد. علاوه بر اين ماساژ دادن صحيح بدن کودک در تقويت عضلات و مفاصل بدن او، سريعتر و نرمتر کردن حرکات دست و پا ،تأمين امنيت کودک جهت انجام فعاليت هاي حرکتي و نيز تأثير مطلوب بر روي جريان خون و سيستم عصبي، بسيار مفيد مي باشد.
علاوه بر تأثيري که حرکت دستها بر روي پوست بدن کودک دارند، شنيدن صداي گرم مادر و مشاهده ژست ها و حالات صورت او در ايجاد ارتباطي روحي - عاطفي بسيار مؤثر است. بنابراين در طول ماساژ، مرتباً با او حرف بزنيد.
بهتر است قبل ازشروع، لباس هاي کودک را کم کنيد (اگر کودک از برهنه بودن خوشحال نیست، با لباس او را ماساژ دهید).درجه ی حرارت اتاق باید مناسب باشد(نه گرم و نه سرد باشد).

زمان ماساژ دادن:

بهترین زمان را برای ماساژ كودكتان انتخاب كنید كه به دور از هرگونه عوامل مزاحم همچون زنگ تلفن، صدای تلویزیون و ...باشد. براي ماساژ دادن، بهتر است مواقعي را که کودک سر حال و با نشاط است، انتخاب کنيد.

زمانی را انتخاب کنید که خود شما آرامش داشته باشید و کودک هم گرسنه نباشد، همچنین ماساژ دادن بلافاصله بعد از غذا خوردن کودک هم مناسب نیست.

زمانی كه كودك شما تمایل به بازی دارد از ماساژ دادن او پرهیز كنید. و اغلب از زمان هایی كه تنها هستید برای ماساژ دادن كودك استفاده كنید.

زمان ماساژ دادن باید ابتدا کوتاه باشد تا کودک با آن آشنا شود، به عبارت دیگر ماساژ دادن باید تا زمانی ادامه یابد که کودک دوست داشته باشد و به چهره ی شما نگاه می کند و می خندد. زمانی که کودک سر خود را به طرف دیگر می برد و اخم می کند و یا گریه می کند ، ماساژ دادن را باید قطع کنید.

شروع کار:

شما می توانید برای انجام این كار كودك را روی پایتان یا روی یك میز پهن قرار دهید. هنگامی كه نوزاد بزرگتر می شود، می توانید با انداختن یك حوله تمیز روی زمین این عمل را انجام بدهید. به این ترتیب که ابتدا حوله اي تميز و نرم را براي قرار دادن کودک بر روي آن، زیر کودک پهن کنيد (تا اگر ادرار کرد بتوانید آن را عوض کنید). خود شما نیز سعی كنید در وضعیت مناسبی قرار بگیرید برای این منظور پشت خود را به دیوار یا پشتی و صندلی تكیه بدهید. قبل از شروع ماساژ، زیورآلات را از دستتان خارج نموده تا بدن كودك آسیب نبیند، دست های خود را بشویید، براي آنکه دستهايتان به هنگام تماس با بدن کودک، به اندازه کافي گرم باشند، قبل از شروع، کف دستهايتان را با چند حرکت سريع به هم بماليد سپس دست های خود را با کمی روغن چرب کنید و شما همچنین می توانید برای ماساژ بدن نوزادان و دستهایتان را به شیر آغشته كنید.

روغن های مناسب برای ماساژ دادن:

از روغن علاوه بر خواص مفیدی که دارد باعث می شود كه بین دستان شما و بدن كودك اصطكاك ایجاد نشود و پوست حساس كودك آسیبی نبیند. روغن بادام شیرین یا روغن زیتون و روغن های طبیعی خوب است و علاوه بر شادابي پوست بر سيستم دفاعي بدن و بهبود تنفس کودک مؤثر مي دانند. بهترین روغن برای ماساژ كودكان و نوزادان، روغن اسطوخودوس می باشد. استفاده از روغن آفتاب گردان، کودک را از بروز بيماري عفوني و جراحت مصون مي دارد و روغن کنجد و روغن بادام پوست کودک را نرم و لطيف مي کند.به گفته پزشکان و متخصصين کودک، ماساژ کودک با روغن گندم سبب تنظيم عضلات کودک و ويتامين سرشار موجود در اين ماده باعث طراوت پوست مي شود.شايان ذکر است؛ همچنين ماساژ دادن مرتب نوزاد، با روغن هاي طبيعي با خواص مختلف از بروز ناراحتي هاي تنفسي در کودک جلوگيري مي کند روغن های فرار و معطر برای این کار اصلا مناسب نیستند.

طریقه ی ماساژ دادن:

ماساژ را با عجله انجام ندهید. ابتدا از پشت گردن شروع کنید و بعد بازوها و دست ها را ماساژ دهید.شكم كودك را همیشه به صورت دایره ها ی كوچك ماساژ دهید. در مرحله بعد نوبت به پاها و صورت نوزاد می رسد. با انگشتان صورتش را به آرامی به صورت دایره وار نوازش كنید.

ماساژ جلوي بدن

ماساژ جلوي بدن شامل حركات دوراني قفسه سينه و سپس حركات دوراني شكم مي‌شود. در حالي كه كودك به پشت خوابيده هر دو دست را به نحوي روي قفسه سينه قرار دهيد كه انگشتانتان در قسمت فوقاني قفسه سينه قرار بگيرد. البته حرکات دست نبايد هيچ فشاري را به اين نواحي وارد آورد و در عمل تنفس کودک اختلال ايجاد نمايند.  از مركز قفسه سينه به سمت چپ و راست به آرامي و به صورت چرخشي ماساژ دهيد و به سمت بازو‌هاي كودك ببريد. در اين مرحله نيز بايد چرخش در جهت حركت عقربه‌هاي ساعت باشد. اين كار را چند بار تكرار كنيد. اين كار در بهبود ظرفيت ريه‌ها و بالانس تنفسي كودك بسيار مفيد است.

 بعد از قفسه سينه نوبت به ماساژ شكم مي‌رسد. يكي از دست‌هايتان را به صورت افقي بالاي شكم قرار داده و به آرامي به سمت پايين ماساژ دهيد. درست قبل از اين‌كه دستتان را برداريد، دست ديگر را بالاي شكم قرار دهيد و حركت را 6 بار تكرار كنيد. در حركت بعدي ماساژ شكم از اطراف ناف به سمت بيرون با حركت چرخشي انجام مي‌شود. براي انجام اين حركت مفيد ابتدا با دو انگشت از نزديك ناف كودك شروع كنيد با حركت چرخشي در جهت عقربه‌هاي ساعت به سمت بيرون. اين حركت را تا قسمت‌هاي داخلي كشاله ران ادامه دهيد. اين حركت را مجددا انجام دهيد، اما اين بار با كف دستتان و در حالي كه انگشتان تماسي با پوست كودك ندارد، انجام دهيد. سپس حركت بعدي را كه زانو ـ شكم نام دارد، انجام دهيد. دو زانوي كودك را به هم بچسبانيد و سپس زانوها را خم كنيد و به آرامي به سمت شكم نزديك كنيد. همانطور كه قبلا هم گفته شد مجموع اين حركات شكمي در بهبود عملكرد سيستم گوارشي و درد‌هاي كوليكي شكم نوزادان بسيار موثر است.

ماساژ پاها:

پاها را يکي يکي ماساژ دهيد. با يک دست کف پا را گرفته و کمي بالا بياوريد و با دست ديگرتان از بالا تا پايين پاي کودک را، ابتدا قسمت خارجي و سپس قسمت داخلي آن را مانند شکل ماساژ دهيد. ماساژ دادن را با کشيدن دست بر روي پاها انجام دهيد. هر يک از پاها را 5 تا 6 بار ماساژ دهيد.

با يک دست کف پا را کمي بالا آورده و با انگشت شست دست ديگر قسمت کف پاي کودک را با حرکات دايره اي شکل ماساژ دهيد.

پاها را از محل کف پا چسبيده و بدون خم کردن به سمت شکم، بالا آورده و سپس پايين ببريد. اين حرکت را 4 تا 10 بار مي توانيد تکرار کنيد.

اين دو حرکت نيز در جهت تقويت ماهيچه هاي پا صورت مي گيرد:

الف: پاها را از محل کف پا چسبيده و به طور يک در ميان، يک پا را بالا برده و پاي ديگر را پايين بياوريد.
ب: در حرکت دوم پاها را ضمن اين که کمي بالا گرفته ايد، از يکديگر باز کرده و سپس ببنديد. هر يک از اين دو حرکت را براي 4 تا 10 بار تکرار کنيد.

ماساژ دست‌ها

دستهاي کودک را يکي يکي ماساژ دهيد. بدين منظور با دست چپ يکي از دستهاي او را بلند کرده وکمي بالا بياوريد. با دست راست.

با هر دو دستتان به طور هماهنگ از بازوهاي كودك به سمت انگشتان دستش ماساژ دهيد. دو انگشت شست و اشاره خود را دور بازوي كودك حلقه كنيد و به سمت خارج بچرخانيد. اين كار را چند مرتبه تكرار كنيد.
سپس اين حركت را به سمت ساعد كودك ادامه دهيد. كف دست كودك را باز كنيد و هر انگشت او را يك بار به آرامي بكشيد.

ماساژ صورت و سر كودك

از بالاي پيشاني و محل رويش موهاي كودك شروع كنيد و به سمت خارج، دستان خود را به آرامي بكشيد و كم‌كم به سمت پايين پيشاني بياييد. به نحوي كه انگار چند خط موازي را روي پيشاني مي‌كشيد. در انتها دستان خود را به سمت شقيقه‌ها ببريد و در آنجا با انگشتانتان حركت چرخشي انجام دهيد.
براي انجام ماساژ گونه‌ها دو شست خود را در دو سمت بيني كودك قرار دهيد و به آرامي به سمت گونه‌هاي كودك بكشيد. اين كار را براي قسمت‌هاي پايين‌تر صورت نيز انجام دهيد. بدين صورت كه دو شستتان را در گودي بالاي لب كودك قرار دهيد و به سمت فك بالا و گوش‌ها ماساژ دهيد. براي زير لب كودك نيز اين حركت را تكرار كنيد. براي ماساژ گوش‌ها با دو انگشت شست و اشاره، لبه خارجي و بالاي گوش را بگيريد و با حركت چرخشي به سمت لاله گوش ماساژ دهيد. در اين مرحله بهتر است كه ماساژ پيشاني را تكرار كنيد.

ماساژ پشت

کودک را به روي شکم خوابانده و دستهايتان را به آرامي در دو سوي ستون مهره ها، از کتف به سمت نشيمنگاه به صورت ماساژ حرکت دهيد. دقت داشته باشيد که به هيچ وجه نبايد دستتان ستون مهره ها و مهره ناحيه کمر را لمس کند. اين حرکت را 5 تا 6 بار تکرار کنيد. 

با انگشتان هر دودست، دو قسمت نرم نشيمنگاه کودک را طوري بگيريد که انگارمي خواهيد اين قسمتها را بالا بياوريد. اين عمل را از قسمت وسط اين نواحي شروع کرده و سپس به سمت خارج و پايين ادامه دهید.