مدرســـــــــه ی مامان هــــــــــــــــــــــامدرســـــــــه ی مامان هــــــــــــــــــــــا، تا این لحظه: 12 سال و 10 ماه و 15 روز سن داره

مــدرســـه ی مــامــان هـا

اینجا برای تربیت فرزندانمان همگی هم معلم هستیم هم شاگرد!

چگونه عذرخواهی را به کودکان یاد بدهیم؟

1391/2/9 18:07
نویسنده : یه مامان
14,344 بازدید
اشتراک گذاری

یکی از موضوع های مهمی که والدین در تربیت فرزندشان به آن اهمیت می دهند، احترام گذاشتن به دیگران و عذرخواهی کردن است. خصوصا اگر یک میهمانی رسمی باشد که پدر ومادر خیلی رودربایستی دارند...

 

یکی از موضوع های مهمی که والدین در تربیت فرزندشان به آن اهمیت می دهند، احترام گذاشتن به دیگران و عذرخواهی کردن است. خصوصا اگر یک میهمانی رسمی باشد که پدر ومادر خیلی رودربایستی دارند.

 بسیاری از والدین هرگز به رفتارهای بد فرزندشان واکنش نشان نمی دهند و کم سن بودن او را توجیه?کننده رفتارهایش می دانند. در مقابل، پدر و مادرهایی هستند که فرزندشان را در مقابل هر خطای کوچکی وادار به عذرخواهی می کنند. در این باره با دکتر محمدرضا خدایی، روان پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی گفت وگو کردیم.

▪ از چه سنی باید به بچه ها آموزش دهیم که عذرخواهی کنند؟

هر انسانی باید از مراحل مختلف رشدی عبور کند تا به بزرگسالی برسد. این مراحل رشد شامل رشد جسمی، جنسی، روانی و اجتماعی است. اگر دوران شیرخوارگی را کنار بگذاریم، کودک از۳ سالگی تا ۷ سالگی و بعد از ۷ تا ۱۱ سالگی در دوران کودکی به سر می برد.

از ۳ تا ۷ سالگی یعنی سنین پیش از دبستان کودک تفکر شهودی دارد، فکرهای عمیق ندارد و در کارهای خود، بی منطق است. علاوه بر این خودش را مرکز عالم می داند و تصور می کند همه باید مطیع او باشند و همه چیز را از آن خود می داند. نکته مهم تر اینکه کودک خوب و بد را به صورت انتزاعی در نظر نمی گیرد و کارهایی را که انجام می دهد خطا نمی داند.

اما از سن ۶ سالگی به مرور زمان خوب و بد را می شناسد و منطق کم کم در افکار و اعمالش شکل می گیرد. در سنین کودکی، بچه ها همه چیز را بزرگ تر از حد واقعی اش در نظر می گیرند و به بیان دیگر همه چیز در نظر بچه ها غلوشده است بنابراین والدین باید بدانند در این سنین بچه ها را زیاد تنبیه یا تشویق نکنند چون بسیار مضر است.

▪ با توجه به ویژگی هایی که از دوران کودکی ذکر کردید، کودکان بسیاری از کارهای خود را بد نمی دانند، بنابراین چگونه باید به آنها یاد بدهیم که عذرخواهی کنند؟

بچه ها در سنین کودکی بیشتر به رفتار پدر و مادرشان توجه دارند به عنوان نمونه اگر پدر پشت تلفن به دوستش دروغ بگوید، دروغ گفتن برای بچه نهادینه می شود و احساس نمی کند اگر دروغ گفت باید عذرخواهی کند. والدین لازم است جلوی فرزندشان به صورت غیرمستقیم عذرخواهی کنند تا بچه یاد بگیرد اگر کار بدی انجام داد لازم است عذرخواهی کند. البته این عذرخواهی باید به صورت معقول باشد نه غلوشده.

▪ آقای دکتر! شما گفتید که والدین باید به صورت غیرمستقیم به بچه ها عذرخواهی را یاد بدهند. لطفا در این باره بیشتر توضیح دهید.

اگر کودک، کاری کرده که در جامعه عرف نیست و کار بدی تلقی می شود والدین باید بدون اینکه شخصیت بچه را زیر سوال ببرند یا احساس منفی به کودک منتقل کنند به عنوان نمونه به جای بیان الفاظی مانند «تو بچه بدی هستی»، «دیگر دوستت ندارم» به کودک خود بگویند «تو خوبی ولی این کارت اشتباه بوده» یا «اگر من جای تو بودم، می گفتم ببخشید».

علاوه بر این والدین باید در نظر داشته باشند همان طور که نباید شخصیت کودکشان را زیر سوال ببرند نباید نسبت به رفتار او بی تفاوت باشند و هر کاری کرد به رویش نیاورند. روش های غیرمستقیم دیگر که والدین باید از آن طریق به کودکشان عذرخواهی کردن را بیاموزند، «نقاشی کشیدن» و «داستان اسباب بازی ها» است.

در روش نقاشی کردن، اتفاقی که سبب شده کودککار زشتی انجام دهد را نقاشی می کنیم. به عنوان نمونه اگر کودک در مدرسه با دوستش دعوا کرده و او را کتک زده، این اتفاق را با کمک بچه نقاشی می کشیم و یک کودک گریان را ترسیم می کنیم و از کودک می پرسیم: «اگر بخواهیم دوستت لبخند بزند باید چه کار کنی؟» و آن زمان عذرخواهی را به او یاد می دهیم.

در روش داستان اسباب بازی ها نیز مشابه نقاشی کردن، از شخصیت های داستانی استفاده می کنیم و یک داستان تعریف می کنیم و از فرزندمان می خواهیم در مورد آن کار بد قضاوت کند. ممکن است پاسخ کودک، عذرخواهی نباشد. والدین باید به او کمک کنند تا به این نتیجه برسد.

▪ در چه زمانی باید از کودک به صورت مستقیم بخواهیم عذرخواهی کند؟

اگر کودک با روش های غیرمستقیم که در بالا ذکر شد، عذرخواهی کرد لازم است او را تشویق و یک هدیه کوچک برایش تهیه کنید. اما اگر کودک واکنش مثبتی نشان نداد یا سن کودک در حدی بود که خوب و بد را تشخیص بدهد و کارش خیلی بد بود به صورت مستقیم از او بخواهید که عذرخواهی کند.

اما والدین باید توجه داشته باشند که این تقاضا همراه با خشم و خرد کردن شخصیت کودک نباشد. به عنوان نمونه «تو بچه خوبی هستی ولی انتظار من از تو این نبود» یا «من تو را دوست دارم اما این رفتارت خیلی زشت بود باید عذرخواهی کنی» یا «حتما خسته بودی یا حواست نبوده که چنین رفتاری را مرتکب شدی» بعد از کودک بخواهید که عذرخواهی کند و سپس بگویید از دوستت می پرسم عذرخواهی کردی یا نه!

▪ گاهی اوقات بچه ها در میهمانی، کار خطایی را انجام می دهند و والدین در جمع از آنها مصرانه می خواهند که عذرخواهی کنند. آیا این رفتار صحیح است؟

نکته مهم در مورد عذرخواهی این است که نباید غلو شده یا کم باشد. پدر و مادر باید توجه داشته باشند برای یک اشتباه کوچک فرزندشان نباید از او بخواهند یک عذرخواهی جدی انجام دهد و او را سرزنش کنند. یا برعکس اگر کودک کار بسیار بدی انجام داده، بی تفاوت باشند و هیچ واکنشی نشان ندهند.

بنابراین اگر کودک در میهمانی یک کار بدی انجام داد و این کارش عمدی بود باید خیلی محکم و نه با احساس خشم و تنفر، از او بخواهید که عذرخواهی کند. اما اگر کار کودک غیرعمدی بود و درک درستی از آن کار نداشت باید به صورت غیرمستقیم از او بخواهید که عذرخواهی کند. به عنوان نمونه بگویید: «خاله، من به جای پویا می گویم ببخشید، حواسم نبود» اما گاهی اوقات بچه ها متوجه کاری که می کنند نیستند یا سن آنها به درک خیلی مسایل نمی رسد.

به عنوان نمونه اگر یک کودک ۴ یا ۵ ساله پایش را در جمع دراز کرد نباید او را دعوا کنید و از او بخواهید از همه افراد حاضر در جمع با یک احساس منفی عذرخواهی کند. این کار باعث می شود اعتماد به نفس او کم شود و احساس حقارت کند و حالت وسواس گونه در رفتارش به وجود آید.

در برخی از موارد نیز پدر و مادر عذرخواهی کردن را به فرزندشان یاد نمی دهند اما در جمع برای اینکه دیگران نگویند چه پدر و مادر بی تفاوتی، از کودکشان سوءاستفاده می کنند و در مورد هر اشتباه کوچک فرزندشان او را وادار به عذرخواهی می کنند. این کار نیز اشتباه است وکودک را دچار عقده می کند.

▪ آیا باید تفاوتی بین عذرخواهی کودک از والدین خود با دیگر افراد وجود داشته باشد؟

در وهله اول کودک باید احترام گذاشتن را یاد بگیرد و بداند هر شخص چه جایگاهی دارد. پدر و مادر باید به فرزند خود بیاموزند که پدر و مادر یک حرمتی دارند، دوست یک حرمتی دارد، معلم جایگاه ویژه ای دارد، خواهر و برادر نیز از جایگاهی برخوردارند و این احترام را کودک از والدینش می آموزد.

زمانی که کودک جایگاه اشخاص را درک کرد، نحوه برخوردش با افراد مختلف نیز تفاوت می کند. بنابراین والدین باید در کنار رفتار مناسب خود، با بیان مثبت و دوستانه، احترام گذاشتن و عذرخواهی کردن از دیگران را به فرزندشان یاد بدهند.

منبع: گروه خانواده خوشبخت تبیان زنجان

پسندها (1)

نظرات (13)

یک عدد مامان
7 اردیبهشت 91 12:18
جالب بود . قند و عسل از سن 4 سالگی با "معذرت خواهی کردن" آشنا شدن ولی خب نباید وادارشون کنیم دائم در مقابل شیطنتهای بچه گانشون معذرت خواهی کنن ... به نظر من گاهی همین که ببینیم از کارشون پشیمون شدن ولی دوس ندارن معذرت خواهیشون رو به زبون بیارن ، باید ازشون بپذیریم


راستی ، درباره عکسی که برای این مطلب گذاشتین(عکسی که در صفحه ی اصلی سایت قرار دادین)جالبه بدونین اسم این پسر "تیلور بری" 6 ساله از انگلستان هست.تیلور به پروتئيني به نام " gluten " حساسيت داره .اين پروتيئن كه در گندم و جو تشكيل مي شود باعث ميشه تا اين كودك حالت تهاجمي پيدا كنه و سعي كنه تا به نوعي شيطنت كند.به خاطر همین این کودک نباید نان بخوره . چون مبتلا به سندرم " اخلال بيش فعالي با كمبود توجه" دچاره و در اصل مشكلي روحي و عصبي داره و با خوردن نان از بس شیطون میشه و دردسر ایجاد میکنه دیگه قابل کنترل نیست ! واسه همین رژیم غذائیشو تغییر اساسی دادن تا رفتارش قابل کنترل باشه.


سلام مامان عزیز
با نظر شما موافقیم، لازم به ذکره که به گل پسرهای شما میاد که خیلی مودب باشن؛ نه؟

از اطلاعاتی که درباره ی عکس بهمون دادید هم سپاسگزاریم، راستی برامون جالبه که اطلاعات شما درباره عکسها و مطالبی که می بینید و می خونید اینقدر زیاده... به قول یه پسر کوچولویی شما حیلی «آدم میدونستی» هستید
براتون آرزوی موفقیت می کنیم
یک عدد مامان
10 اردیبهشت 91 17:55
قند و عسل دو تا پسر شیطون بلا هستن با رفتارها و حرکاتی بچه گانه ای که مقتضای سنشون هست ولی کلا هر جا بریم رفتارشون جوری هست که توجه همه رو به خودشون جلب میکنن و اکثرا (کسانی که حوصله ی بچه ها رو داشته باشن) از مصاحبت با اونا لذت میبرن.طرز صحبت کردن من با اونا (و بالعکس) بسیار محترمانه و صمیمی هست . اول با هم دوستیم بعد رابطه ی مادر و فرزندی داریم! مخفی نماند که گاهی من بی حوصله میشم و گاهی اونا ! اما در کل روابط رضایت بخشه

والا استاد جونی از بس به خوندن مطالب و مقاله ها و خبرها علاقه دارم و خوراکم مطالعه ی صفحات اینترنت و مجلات و کتابها هست و خوشبختانه و یا متاسفانه بندرت چیزی فراموشم میشه تقریبا درباره ی همه چی اطلاعات دارم !

تازشم ، راجع به اون «آدم میدونستی» کلی خندیدم ، خدائیش می بینین این بچه ها چقدر خوشمزه ان؟ باید زمانی که اینجوری شیرین زبونی میکنن درسته خوردشون !


توضیحاتتون جالب و مثل همیشه گویا بود، خدا حفظشون کنه این گل پسرها رو

خیلی خوبه که حافظه ی شما قویه و مطالبی که می خونید توی ذهنتون میمونه، واقعا نعمت بزرگیه

واقعا که این لغت آدم میدونست بعضی جاها خیلی می چسبه ما که خیلی ازش استفاده می کنیم
مامان علي خوشتيپ
10 اردیبهشت 91 20:06
مطلب خيلي آموزنده اي بود.ممنون
بچه ها همه رفتاراشونو از بزرگترا تقليد ميكنن.من سعي كردم اين مورد رو هم با رفتار خودم به علي آموزش بدم.يعني اگه يه جاهايي اشتباه ميكردم.حتي در مورد خود علي ازش معذرت خواهي ميكردم...تا هم معذرت خواهي رو ياد بگيره و هم بدونه هر كسي ممكنه اشتباهاتي داشته باشه و هيچ كس كامل نيست...
خيلي وقتا هم از همون روش داستان كه گفتيد استفاده كردم و خيلي مثمر ثمر بوده.


آفرین به شما مامان خوب و نمونه، شکر خدا؛ شما خودتون استـــــــــــــــادید
مامان پریسا
10 اردیبهشت 91 22:37
موضوع بسیار جالبی بود.
تا به حال به مساله عذر خواهی با این دید نگاه نکرده بودم.
واقعا بعضی از پدر مادر ها با این کارشون باعث میشن چقدر اعتماد به نفس بچه پایین بیاد.
به نظرم حتی برای از بین نرفتن شخصیت و اعتماد به نفس در بچه خوبه گاهی از اشتباه بچه چشم پوشی کرد یا لااقل در منزل و در موقعیت بهتر براش توضیح بدیم که کارش اشتباه بوده.......
توضیح یک عدد مامان در مورد عکس برام خیلی جالب بود.

بله مامان عزیز
با نظر شما موافقیم هیچ وقت نباید شخصیت بچه رو در مقابل دیگران خرد کنیم
براتون آرزوی موفقیت داریم
مریم(مامان روشا)
11 اردیبهشت 91 15:22
ممنوناز مطلب خوبتون...خداروشکر توی این چندساله اتقدر به پدرمادرا گفته شده که وقتی ازکارکودکتون ناراحت میشید بهش نگید دوست ندارم که این آویزه ی گوش همه شده
ماهم مثل بقیه همین کارو کردیم ووقتی از کار روشا ناراحت میشیم بش میگیم ازاین کارت ناراحت شدیم اونم با وجود اینکه هنوز 3 سالش نشده سریع میگه ببخشید حواسم نبود


واقعا که خدا رو شکر
ان شاالله که همه ی مامان ها مثل شما باشن و این نکته رو آویزه ی گوششون کنن
آوای ناز من
1 خرداد 91 22:28
سلام.
خیلی لذت بردم.خیلی زیبا و دلنشین بود.
منم همیشه به آوا میگم از این کارت خوشم نمیاد یا این کارت رو اصلا دوست ندارم.
البته پدر مادرهای خوب باید کارهای خوب گل هاشون رو به یادش بیارن و ازشون تشکر کنن به خاطر اون کارها.
...........................................................
هنگامی که می کوشیم همه چیز را درباره زندگی به کودکان بیاموزیم، آن ها چیستی زندگی را به ما می‌آموزند.
"آنجلا شوینت"


سلام مامانی مهربون
این کاری که شما می کنید می تونه یکی از اصول مهم تربیتی باشه و البته خیلی وقتا مامان ها از اون غافلند و مثلا به بچه میگن که «چرا فلان کار رو کردی،دیگه دوستت ندارم!»
بچه ها ما رو الگوی خودشون قرار می دن و به قول شما وقتی به خاطر کارهای خوبشون ازشون تشکر می کنیم در واقع تشکر کردن رو بهشون یاد می دیم
آوای ناز من
5 خرداد 91 6:52
سلام راستش رو بخواهین من تازه با وب شما آشنا شدم دو تا نظر هم گذاشتم 5 روز پیش ولی هرچی اومدم دیدم شما نظر من رو ثبت نکردین .
راستش رو بخواین گفتم شاید شما مهمان جدید نخواهین دیگه پیغام نمیزارم.فقط مطالب شما رو میخونم.


سلام
اختیار دارید مامان عزیز، این چه حرفیه
تاخیر ما رو به حساب کم توجهی ما نذارید... نظرات شما مامان های عزیز خیلی برامون با ارزشه و حتما سعی می کنیم بهشون پاسخ بدیم.
براتون آرزوی موفقیت داریم و امیدواریم که همچنان شاهد حضور گرم شما در کنار مامان های خوبه دیگه باشیم
مامی رادین
26 خرداد 91 19:49
وبلاگتون عالیه . ممنون

ممنونیم از لطفتون مامان مهربون
مامان شانار
26 تیر 91 18:07
من1دختر21ماهه دارم که تازه گی ها خیلی لجباز شده نمیدونم باهاش چه جوری رفتار کنم که بتونم رفتاراشو کنترول کنم

سلام مامان عزیز
این مرحله ای از رشد کودک شماست که عبور از اون نیاز به صبر مضاعف شما داره؛ پیشنهاد می کنیم مطالب زیر رو که قبلا در مدرسه گذاشته شده بخونید:
http://mamanschool.niniweblog.com/post50.php
http://mamanschool.niniweblog.com/pat1-9.php
http://mamanschool.niniweblog.com/post117.php
موفق باشید
مامان نسترن
5 شهریور 91 9:33
سلام .خیلی ممنونم که توی وبلاگتون همه جور مطلب راجع به بچهها دارین. پسر گل من هروقت اشتباهی می کنه ومیبینه که من ناراحت شدم. فوری بغلم می کنه و میگه مامان ناراحتی. منم می گم آره آخه بااینکارت خیلی خجالت کشیدم. به من نمی گی ببخشید. بعد معذرت میخواد


سلام مامان عزیز و مهربون
خدا پسر کوچولوتون رو براتون حفظ کنه ان شاالله
خوشحالیم که مطالب مدرسه رو مطالعه می کنید و امیدواریم براتون مفید باشن
مامان مهربد
25 اردیبهشت 92 14:04
سلام.خیلی آموزنده بود. ممنون


سلام مامان مهربون
خواهش می کنیم،خوشحالیم که مورد توجهتون قرار گرفته
ستایش*مامان محمود
1 آبان 92 23:07
سلام وب جالب وآموزنده ای دارید واقعا لذت بردم ونکته های خوبی رو خوندم
پسرمن 25 ماهه هستش وگاهی من وبابا یا اطرافیانو گاز میگیره یا چیزی روپرت میکنه هرچی باش صحبت میکنم یا میگم مامان اینکارت خوب نیست باید منوبوس یا ناز کنی متوجه نمیشه یا گاهی یادش میره و بازاون کارو تکرار میکنه نمیدونم بایدچه روشی پیش بگیرم آیا تواین سن خوب یا بد رو به خوبی درک میکنه؟؟؟؟
این پست شماخیلی خوب بود امامن هنوزجواب سوالمونگرفتم اگر پستی در این رابطه که مناسب سن کودکم باشه داریدبیزحمت لینکشوبذارید ممنونم


سلام مامان عزیز
خوشحالیم که به مدرسه ی خودتون تشریف آوردید و سئوالتون رو مطرح کردید. چند پست در زمینه ی مشکل شما در مدرسه داریم که لینک اونا رو براتون میذاریم در صورتی که باز هم سئوالی داشتید و مشکلتون حل نشد بفرمایید تا از خانم دکتر هم بپرسیم:

http://mamanschool.niniweblog.com/post99.php
http://mamanschool.niniweblog.com/post197.php
موفق باشید
رها
2 آذر 92 21:07
سلام خیلی مفید بود ممنونم
یه مامان
پاسخ
سلام خواهش میشه، خوشحالیم که براتون مفید واقع شده