دوران نوجوانی و بلوغ 4؛ رشد و نمو روانی دوران نوجوانی و مشکلات آن

دوران نوجوانی ، دورانی بسیار مشکل است که هیجانات در آنها فوران می کند. او دوست دارد خود را به اثبات برساند و از پدر و مادر خود دوری می جوید، به این ترتیب می خواهد حس استقلال طلبی خود را نشان دهد.

در این قسمت به تغییرات روحی و وظایف پدر و مادر در قبال آنها می پردازیم.

با ما در ادامه مطلب همراه باشید...

در قسمت های قبل به بررسی تغییرات جسمی و ظاهری که در نوجوانان به وجود می آید پرداختیم :

 دوران نوجوانی و بلوغ 1؛ رشد سریع جسمی

 دوران نوجوانی و بلوغ 2؛ رشد سریع جسمی

 دوران نوجوانی و بلوغ 3؛ رشد سریع جسمی

حال به ادامه ی بحث د رمورد تغییرات روانیِ ایجاد شده می پردازیم:

دوران نوجوانی ، دوران بسیار پیچیده و مشکل است (نوجوان اعتراض می کند، ادعاهایی دارد، رجزخوانی می کند) پدر و مادر باید بدانند که این دوران زودگذر است، زیرا فرزند نوجوانِ شما دوران کودکی را پشت سر گذاشته است و وارد مرحله ی جوانی شده است. او می خواهد از حالت تابع بودن به حالت استقلال برسد – بعضی از نوجوانان از این مرحله به سادگی و راحتی می گذرند و هم پدر و مادر و هم نوجوان مشکلی ندارند و زندگی برای همه لذت بخش است، ولی بعضی از مواقع ممکن است حالت هیجان ، برخورد و تمرد به وجود آید - بدون شک این مرحله از زندگی نوجوانی برای خودِ او و همچنین برای پدر و مادر بسیار مشکل ، ناگوار و دشوار خواهد بود ، بنابراین پدر و مادر باید به حقایق زیر توجه نمایند:

پدر و مادر باید توجه داشته باشند که هر نوجوانی با نوجوان دیگر تفاوت دارد ، همانطوری که هر نوجوانی از نظر رشد جسمی (قیافه و حالت) با نوجوان دیگر متفاوت خواهد بود. فرد نوجوان در اوایل دوران جوانی ، خود را با سه محیط رو به رو می بیند که عبارتست از: خانواده، مدرسه و همسالان ، که در هر سه قسمت مسایل پیچیده ای وجود دارد.

دوران اوایل نوجوانی:

مساله مهم دوران اوایل نوجوانی این است که نوجوان به طور طبیعی عطش به دست آوردن استقلال و شخصیت دارد ، بدین معنی که نوجوان خود را از خانواده مستقل می پندارد و در نتیجه رابطه ی او با خانواده دچار آشفتگی می گردد.

در این موقع تمایل پیدا می کند که تنها باشد و خود را از والدینش که سعی می کنند با او نزدیک باشند ، دور می کند. این احساس مخصوصا نسبت به یکی از والدین که دارای جنس مخالف است بیشتر است.

بعضی از نوجوانان مایل نیستند و خوششان نمی آید در مجالس و محافل با پدر و مادر خود باشند و بهتر و راحت تر هستند که با دوستان و همسالان خود باشند .

حس مستقل بودن نوجوان ممکن است از نظر عاطفی برای پدر و مادر ناگوار باشد ، زیرا پدر و مادر چنین انتظاری را از فرزند نوجوان خود ندارند . بعضی از پدر و مادرها به صورت شکایت اظهار می دارند : «با آن همه فداکاری که در حق او کردیم ، اکنون نسبت به ما رفتار خشن و غیر عادی دارد». ولی حقیقت این است که پدر و مادر می خواهند که او را به خودشان وابسته نگه دارند در صورتی که وی می خواهد مستقل باشد.

بعضی از پدر و مادرها در وابسته نگه داشتن نوجوان به خود موفق می شوند (به علت ضعف شخصیتی نوجوان و یا خودخواهی پدر و مادر) و نوجوان به والدین خود وابسته نگه داشته می شود. این وابستگی در حقیقت غیرعادی است و ممکن است حتی در روابط زناشویی آینده ی دختر و پسری که به والدین خود وابسته هستند اختلالاتی پدید آورد و نتوانند زندگی زناشویی طبیعی خودشان را در آینده ادامه دهند و منجر به جدایی گردد.

از طرف دیگر بعضی از پدر و مادرها در اوایل جوانی برای فرزند خود محدودیت قائل می شوند و تصور می کنند چون او جوان است ، تجربه ی کافی ندارد؛ ولی این محدودیت بر خلاف میل نوجوان است . بارها نوجوانان به زبان می آورند که :«پدر و مادر در امور زندگی و خانواده به من اهمیت نمی دهند» و در نتیجه فرد نوجوان به طرف همجنس خود رو می آورد.  و با همسالان و همجنسان خود رفاقت و دوستی می ورزند و به محیط خارج از خانواده به شدت علاقمند می شوند و رابطه ی خود را با پدر و مادر به حداقل می رسانند.

پدر و مادر باید بدانند که نوجوانشان دیگر کودک نیست و نباید مانند دوران کودکی با او رفتار کنند. رسول اکرم (ص) فرموده است:

الولد سید سبع سنین ، عبد سبع سنین و وزیر سبع سنین

فرزند در هفت سال اول عمر خود فرمانروا، در هفت سال دوم بنده و فرمانبر و در هفت سال سوم وزیر خانواده است (وزیر به معنی یاری و کمک دهنده).

پدر و مادر باید نوجوان خود را به منزله ی وزیر کشور کوچک خانوده ی خود بدانند و با او در امور خانواده مشورت کنند و استقلال و شخصیت به او بدهند و در استقلال یافتن (چه دختر و چه پسر) به او کمک کنند.

پدر و مادر هیچ گاه نباید فرزند نوجوان خود را تحقیر کنند و با تندی و خشونت با او رفتار کنند.

ادامه دارد....