هدف از آموختن نقاشی به کودکان

 کودک شیرخواره، قبل از اینکه موجودی لمس کننده باشد، نگرنده است. میان سالهای 3 تا 7 سالگی، در کودک، بیشتر فعالیت چشم، شناسایی محیط اطراف است. همین که کودک در اتوبوس کنار مادر خود می نشیند، نه تنها از دیدن اشیاء و صحنه هایی که با تعجب به آنها نگاه می کند لذت می برد، بلکه حرکت وسیله نقلیه، تصاویری را به وجود می آورد که او را جذب می کند. کم کم کودک ترجیح می دهد که از راه خط کشیدن و بطور کلی نقاشی، افکار و احساسات خود را بیان کند.  

در این قسمت یادآوری می کنیم هدف از آموزش نقاشی به کودکان و بررسی شیوه های قدیمیِ آموزش را....

هدف از آموزش نقاشی، این نیست که کودکان نقاش بار آورده شوند. این نکته مسلم است که هر یک از کودکان دارای استعدادهای نهفته ای هستند که شاید خود و حتی نزدیک ترین کسان شان از وجود آن ها، بی خبر باشند.

هدف آن است که این استعدادهای خفته، بیدار و آشکار شوند و چشم و گوش کودک نسبت به محیط و طبیعتی که در آن زندگی می کند، بازتر شود.

کودکان، در درجه اول باید انسان هایی باشند که استعدادهای خود را بشناسند و از امکانات خود، بهترین بهره را گرفته و فردی موفق بار آیند.

رد روشهای کهنه و طریقه صحیح آموزش هنر به کودکان

اگر از دانش آموزان سؤال کنیم که در زنگ نقاشی چه می کنند، خیلی از آن ها این جواب ها را خواهند داد: «در زنگ نقاشی حساب می خوانیم، به ما می گویند هرکس، هر کاری دلش می خواهد بکند، به ما می گویند مدل بیاورید و از روی آن و یا از روی کتاب نقاشی بکشید، یک گلدان یا یک گنجشک روی تخته می کشند و بعد ما از روی آن می کشیم.» نتیجه این که در زنگ نقاشی آنچنان که باید چیزی عاید دانش آموزان نمی شود. وظیفه مربیان نقاشی که با کودکان سر و کار دارند، در امر نقاشی، با آنچه متداول بوده است تفاوت بسیار دارد. در آموزش نقاشی به کودکان از تناسبات خطوط و رنگ ها و یا بحث درباره سایه روشن وغیره نباید سخن به میان آید. 

باید کودک را آزاد گذاشت تا در نهایت صداقت و راستی نقشی بر روی صفحه بکشد، که این نقش، آینه اندیشه و روان اوست.

نقاشی از روی مدل، کاری نادرست است. زیرا قدرت خلاقیت، ابتکار و تفکر کودکان را از بین می برد. اگر هدف، آموزش تناسبات و قوانین مربوط است، این عمل باید طبق مراحل ویژه ای، آن هم در سنین اولیه نوجوانی، صورت گیرد.

یکی از شیوه های خوب تمرین فکر برای کودکان، نقاشی های آزاد و خیالی است. تحمیل کردن موضوع نقاشی به کودکان درست نیست، مگر بعضی اوقات که معلم موضوعی را تعیین کرده و کودکان نیز آزاد باشند که هر موضوع دیگری را دوست دارند ترسیم کنند و الزامی به کشیدن موضوعی که معلم پیشنهاد کرده است، نداشته باشند.  

کتاب هایی نیز هست که در یک طرف صفحات آن، شکل هایی را نقاشی و چاپ کرده اند و در صفحه مقابل، همان شکل را با خطوط اصلی و بدون رنگ گذارده اند تا کودک آن را تکمیل کند. اینگونه کتاب ها بیشتر برای کودکان کم توان ذهنی که قادر نیستند طراحی کنند ، مناسب است. و برای کودکان معمولی نه تنها مفید نیست، بلکه زیان هم دارد. از سال های اولیه دبستان، می توان رنگ های اصلی و فرعی درجه اول را آموزش داد. بهتر است به کودکان زیر سن دبستان، مطالب آموزشی را به طور غیرمستقیم (مثل بازی، گردش، قصه و گفتگو) آموخت.

بهتر است کودک، رفته رفته متوجه گردد که هرگوشه ای از صفحه نقاشی او اهمیت دارد. معلم می تواند کودک را راهنمایی کند تا کاغذ را با اشکال مختلف پر کند. 

تشویق موجب اعتماد به نفس در کودکان می شود. اما نکته ظریف اینجاست که در اشاره به توانائی های کودک، باید توانائی های واقعی را یادآور شد و بی جهت او را تشویق نکرد. کودک قبل از همه تشویقواقعی را از تحسین بی پایه، تشخیص می دهد( تشویق های غیر واقعی حس بی اعتمادی را در وی به وجود می آورد). تا آنجا که اگر کودک اشتباهی نیز کرد، ابتدا باید او را راهنمایی کرد و سپس بهانه ای برای تشویق او پیدا کرد. همچنین کشیدن شکل های تزئینی و دیگر تصاویر توسط بزرگترها در دفتر نقاشی کودکان، کاری درست نیست.

چسباندن نقاشی های کودکان به در و دیوار محیط درس و زندگی و تعویض آنها هر یکی دو هفته و یا برگزاری نمایشگاه از نقاشی کودکان، مشوق خوبی برای کودکان است.

منبع: ماهنامه آموزشی -اطلاع رسانی کودک