مدرســـــــــه ی مامان هــــــــــــــــــــــامدرســـــــــه ی مامان هــــــــــــــــــــــا، تا این لحظه: 12 سال و 10 ماه و 15 روز سن داره

مــدرســـه ی مــامــان هـا

اینجا برای تربیت فرزندانمان همگی هم معلم هستیم هم شاگرد!

چگونه از طریق بازی دفاع از خود را به کودکان آموزش دهیم؟

1393/5/14 6:18
نویسنده : یه مامان
28,378 بازدید
اشتراک گذاری

بعد از نماز دخترم با شتاب از من جدا شد و گفت : «نی نی» و وقتی من نگاه کردم دیدم صف جلوی ما یه بچه که از نظر قد و هیکل دقیقا نصف دختر منه جلوش وایستاده و دختر من با نشون دادن ابراز احساسات به سمتش رفت و بهش سلام کرد، ولی عکس العمل اون بچه ، خیلی منو ناراحت کرد.

با یه ضرب دستی که من از اون هیکل کوچولوش بعید می دونستم دخترم رو هل داد و واقعا جای شکر داره که دخترم روی مادرِ اون بچه افتاد؛  در غیر اینصورت روی آسفالت می افتاد و شاید اتفاقات ناگواری براش می افتاد.

وقتی دخترم به سمت من اومد بغض گلوش رو گرفته بود و تعجب توی چشماش موج می زد، من بغلش کردم و واقعا نمی دونستم چه عکس العملی باید انجام بدم؛ ولی چون دیدم خیلی ناراحت شده و می ترسیدم تا این کار رو یاد بگیره و روی بقیه ی بچه ها امتحانش کنه، به دخترم گفتم که اون نی نی بلد نبود نازت کنه، به خاطر همین دستش محکم بهت خورد و شما افتادی زمین.

وقتی یکی از آشنایان که نزدیکم بود این رو دید، گفت: باید تو هم بهش بزنی و از خودت دفاع کنی و کلی من رو شماتت کرد که اینطوری به همه اعتماد می کنه و خوش بینانه به اتفاقات اطرافش نگاه می کنه.

 

با اینکه مطمئن بودم این راهش نیست، ولی واقعا می خواستم بدونم چه روشی رو باید پیش بگیرم که بهترین نتیجه رو داشته باشه؟...

آيا حق گرفتني است يا دادني؟

از نظر اسلام، حق هم گرفتني است و هم دادني، يعني از دو جبهه بايد براي استيفاي حق مبارزه كرد كه مكتب اسلام بر همين اساس است. اسلام آن‏ كسي را كه حق را ربوده است با تعليم و تربيت خودش، آماده پس دادن‏ مي‏كند و كرده است، ولي به اين قناعت نمي‏كند، در عين حال به آن كسي كه‏ حقش ربوده شده است مي‏گويد حق گرفتني است، تو هم بايد براي حق خودت‏ قيام كني و حق خودت را بگيري.

جمله‏ اي است كه علي(ع) در نامه معروف خودشان به مالك اشتر، از پيغمبر(ص) نقل مي‏كند، مي‏فرمايد:

«فاني سمعت رسول الله(ص) يقول في غير موطن: لن تقدس امة حتي يؤخذ للضعيف حقه من القوي غير متتعتع» هيچ امت و قومي به مقام قداست و تقديس و به تعبير ما به مقام ترقي و رقاء نمي‏رسد مگر آنكه قبلا اين مرحله را گذرانده باشد كه ضعيف در مقابل قوي بايستد و حق خود را مطالبه كند، بدون آنكه زبانش به لكنتي بيفتد.
يعني اسلام آن ضعيفي را كه حق خود را نمي‏تواند مطالبه كند، به رسميت نمي‏شناسد.

جامعه اي كه در آن، ضعفا آنقدر ضعيف النفس باشند كه نتوانند حقوق خود را مطالبه كنند، يك‏ جامعه اسلامي نيست. مردهاي برتر خودمان درگذشته چگونه بوده ‏اند؟ اصلا خود پيغمبر(ص) چگونه انساني است؟ يكي از مشخصات پيغمبر(ص) قوت روحي و قدرت‏ بدني، هر دو است. قوت روحي پيغمبر را تاريخ زندگي ايشان نشان مي‏دهد.

طريقۀ آموزش دفاع از خود در برابر توهين و تضييع حق به كودكان:

 

كودكانتان بايد با ديدن رفتار صحيح و مهربان گونۀ شما در مقابل توهين ديگران، عكس العملي نشان نداده و بدون هيچ گونه حساسيتي از كنارش رد شوند. اگر نگاهي به سيره و روش معصومين(ع) كه براي ما الگويي كامل هستند، بيندازيد، متوجه خواهيد شد كه آنها در مقابل استهزاء و توهين ديگران نه تنها عكس العمل منفي نشان نمي دادند، بلكه با مهرباني تمام درصدد رفع مشكل آنها بر مي آمدند. سعي كنيد با يادآوري مرام اهل بيت(ع)، اين سيره و روش را در آنها نهادينه كنيد.

اما در مورد تضييع حق هم لازم به يادآوري است كه اين مسأله نياز به شفاف سازي دارد و نمي توان به صورت مجمل و سربسته برايشان بيان كرد. براي آنها توضيح دهيد كه در ابتداي راه از شما مشورت بگيرند و در مراحل بعد با ياد گرفتن اصول و معيارهاي برخورد، خودشان به صورت مستقل عمل كنند. براي آموزش گرفتن حق، در ابتدا بايد حقوقشان را مطرح كنيد و روش برخورد را هم تبيين كنيد.

 

 آموزش به روش بازی

 

بازی های خشم آلود در کودکان طبیعی است و به نوعی با این کار خشم خود را تخلیه می کنند . اگر خطری وجود ندارد آنها را باید آزاد گذاشت . بسیاری نیز معتقدند نباید وسایل جنگ را برای کودک فراهم کرد .بیشترین چیزهایی که در ذهن کودک حک می شود تجارب شخصی آنهاست .

اگر کودک توسط همسالان خود مورد خشونت قرار گرفت نباید از او دفاع کرد و همچنین نباید به او یاد داد تو هم بزن بلکه باید دفاع کردن را به او آموخت . بدینگونه که والدین نقش کودک شروری را بازی می کنند و از کودک می خواهند که از خودش دفاع کند ، بازی بیا تو چشای هم نگاه کنیم ، قیافه مغرور گرفتن ، بازی فرار از دست بچه های قلدر ، به مربی گفتن ، پاسخهای ساده و قاطع بدهد «خودتی»، «تو اینجور فکر کن»، «آینه ،آینه» و سپس آنها را تشویق کنید . با کسانی دوست بشه که اونو مسخره نمی کنند .

در آموزش دفاع به کودک کافی است با کودک نقش بازی کنید که مثلا من می خوام به تو حمله کنم و تو باید از خودت دفاع کنی یا فرار کنی یا اینکه بری و یک بزرگتر را درجریان بگذاری . کشتی گرفتن به کودک اعتماد به نفس می دهد می توانید هر از گاهی با او بدون خشونت کشتی بگیرید و اجازه دهید او شما را شکست دهد ودائما به کودک خود این پیغام را بدهید که زدن ، گاز گرفتن و پرتاب کردن ممنوع است .

هیچگاه کودک را ترغیب نکنید که اگر کسی تو را زد تو نیز او را بزن . کودکانی که انرژی زیادی دارند و این انرژی را از طریق خشونت تخلیه می کنند را می توان با ورزشهای رزمی آشنا کرد. همانطور که گفته شد بازی دیگری که هم برای ایجاد اعتماد به نفس و هم برای دفاع کودک مهم است بازی بیا توی چشمای هم نگاه کنیم است .

تحقیقات نشان میدهد کودکان قلدر معمولا قربانی خود را کسی انتخاب می کنند که سر به زیر است و نگاه چشم در چشم ندارد و این بازی می تواند کمک شایانی به کودکانی که قربانی بچه های قلدر می شوند بکند.
بازی شطرنج و کارتهای بازی در صورتی که جنبه برد و باخت آن کمرنگ تر و هیجان حین بازی پر رنگ تر باشد و موضوع پول به وسط نیاید می تواند بسیار آموزنده باشد.

در بازی وقتی بازنده می شوید حتما به کودک بگویید «من خیلی تلاش کردم برنده بشم ولی تو تلاشت از من بیشتر بود بهت تبریک میگم» وقتی کودک در بازی بازنده می شود «من دوست ندارم وقتی در بازی بازنده می شی این رفتار را از خودت بروز بدی بهتر روحیه ورزشکاری داشته باشی و به من تبریک بگی.»

 

در پایان:

توجه داشته باشید که یكي‌ از دلايل‌ بسيار مهم‌ پرخاشگري‌ در كودكان‌ يادگيري‌ است. يعني‌ كودكاني‌ كه‌ الگوهاي‌ رفتاري‌ پرخاشگرانه‌ داشته‌ اند، همانند الگوهاي‌ خود رفتار مي ‌كنندچنانچه‌ پدر يا مادري‌ خلق ‌و خويي‌ عصباني‌ و پرخاشگر داشته‌ باشند، مسلماً فرزندشان‌ نيز پرخاشگر خواهد شد. اين‌ رفتار توسط‌ كودك‌ ياد گرفته‌ مي ‌شود. از آنجا كه‌ كودكان‌ با والدين‌ همانند سازي‌ مي ‌كنند، بنابراين‌ بسياري‌ از رفتارهاي‌ پدر و مادر ناخودآگاه‌ توسط‌ فرزندان‌ فرا گرفته‌ مي ‌شود. توضيح‌ اين‌ كه‌ فرايند همانند سازي‌ كاملاً ناخودآگاه‌ صورت‌ مي ‌پذيرد.

نكته‌ ديگر اين‌ كه‌ حتماً لازم‌ نيست‌ والدين‌ با خودِ كودك‌ پرخاشگري‌ كرده‌ باشند؛ چنانچه‌ او شاهد رفتارهاي‌ خشونت ‌بار پدر و مادر با افراد ديگر نيز باشد، اين‌ گونه‌ رفتار را فرامي‌ گيرد. بنابراين‌ كودكان‌ از طريق‌ مشاهده، رفتارهاي‌ والدين‌ را مي ‌آموزند.

بر اين‌ نكته‌ مي توان تأكيد کرد‌ كه‌ كودكان‌ با چشمان‌ خود مي ‌آموزند؛ يعني‌ آن‌ چه‌ را مشاهده‌ مي ‌كنند، ياد مي ‌گيرند؛ حتي‌ اگر آن‌ رفتار به‌ طور مستقيم‌ در مورد خود آنها صورت‌ نگيرد.

 

  منابع: سایت پاسخگو- سایت فرزندپروری

پسندها (3)

نظرات (7)

مامان فرنيا
14 مرداد 93 8:01
جالبه تقريبا يا ميشه گفت دقيقا مشابه همين رفتار را من توي قطار بين دختر خودم و يك پسر بچه دوسال و نيمه ديدم يعني دخترم رفت پيشش بشينه و يكي از اسباب بازيهاش را به ان پسر كوچولو داد اما نتيجه زدن و هل دادن و پرت كردن اسباب بازي به سمت دخترم بود و خوشبختانه دخترم سريع برگشت كنار من نشست و گفت چرا اينجوري ميكنه؟! خوب يك كمي براش توضيح دادم كه كوچولوه و اول بايد باهاش دوست بشي بعد بري پيشش بشيني و ... ولي بيشتر رفتار پدر و مادر در برابر چنين بچه اي برام سوال بود اينكه اگر من جاي انها باشم بايد چيكار ميكردم؟ بماند كه انها رفتارشان اصلا درست نبود و خنديدند و بعد هم بچه پدر را زد و پدر هم در قبالش بچه را بغل كرد و بوسيد!!!!! اگر دختر من يك بچه را بزند يا هل بده بايد به فرزندم چي بگم و به بجه مورد حمله قرارگرفته چي بگيم؟
یه مامان
پاسخ
سلام مامان عزیز از این تجربه ها میتونه برای هر کدوم از ما پیش بیاد خیلی خوبه که شما سعی می کنید خودتون رو در جایگاه اون پدر و مادر ببینید و به این فکر می کنید که باید چه کار می کردید، همونطور که خودتون هم اشاره کردید رفتار والدین اون کودک اصلا مناسب نبوده و همین خنده و بوسه باعث میشه که بچه متوجه بد بودن کارش نشه و چه بسا باعث تشویق او برای انجام مجدد این عمل هم بشه. خب همونطور که قبلا هم گفته شده وقتی بچه های کوچیک که نمی تونن درست صحبت کنن و منظور خودشون رو برسونن، کار بدی انجام میدن ما باید سعی کنیم که با تغییر حالت چهره مون بهش بگیم که کارش رو دوست نداشتیم و کار بدی رو انجام داده و ناراحت شدیم . در مورد بچه های بزرگتر همونطور که خانم دکتر هم توی مطلب مشاوره که برامون فرستاده بودید گفتند باید سعی کنیم علت حرکتش رو ازش بپرسیم و رفتار درست رو با همون تکنیکی که اشاره کرده بودن بهش نشون بدیم. شاید مرور این مطلب هم خالی از لطف نباشه: http://mamanschool.niniweblog.com/post1051.php موفق باشید
مامان فرنيا
14 مرداد 93 8:04
خيلي بازيهاي جالبي توي اين متن پيشنهاد داده شده بود بخصوص بازيهاي چشم در چشم و پاسخهاي قاطع
یه مامان
پاسخ
بله همینطوره، برای خودمون هم جالب بود، هیچ وقت فکر نمی کردیم این بازی ها همچین کاربردهایی هم داشته باشن
مامان شاران
15 مرداد 93 17:52
سلام شاران رو همانطور که گفتم چندوقته خانه کودک میبرم و بچه ها هروز میزندش اتفاقا من هم به شاران یاددادم که بره به مربی بگه فکرکنم خیلی بهترشده راستی خودم هم چندروزه باهاش کشتی میگرمو کتک خور خوبی هستم کلاس مشاوره ای رفته بودم که میگفت در اسلام هفت سال اول دوره سیادت هفت سال دوم دورهی اطاعت وهفت سال سوم دوره وزارت هست پس خیلی باید مواظب تربیت سالم والبته دادن اعتماد به نفس به بچه ها باشیم
یه مامان
پاسخ
سلام مامان عزیز این همون مطلبی بود که در جواب سئوال هفته ی قبل شما گفته بودیم براتون میذاریم خوشحالیم که عملکرد درستی داشتید امیدواریم که روز به روز وضعیتتون بهتر بشه راستی چه کلاس مشاوره ی خوبی رفته بودید، حرفشون و حرف شما کاملا درسته
بابا و مامان
15 مرداد 93 23:20
من سعی می کنم با قصه گفتن بچه ها را ترقیب کنم برای دفاع از خودشون اما بازی کردن فکر می کنم خیلی بهتره ممنون از پستهای عالیتون
یه مامان
پاسخ
اتفاقا قصه و بازی دو تا روش خیلی خوبی هست که برای آموزش به بچه ها استفاده میشه، بوسیله ی قصه باید اون مساله رو درونشون نهادینه کرد و بازی تمرینی هست برای یادگیری اون فنون و روشهای استفاده از دانسته هاشون. براتون آرزوی موفقیت می کنیم
مامان پریسا
18 مرداد 93 8:42
من هم اصلا دوست ندارم پریسا با زدن از خودش دفاع کنه. الان هم که پیش خودم مرور کردم دیدم که خدا رو شکر تا به حال همچین موردی برامون پیش نیومده. اگر هم موردی بوده بهش گفتم که باید باهاش دوست بشی و با هم حرف بزنید و بازی کنید. چه بچه های فامیل و یا در پارک و بچه های دیگه... و در مورد بازی ها...بازی منچ و مار پله هم از این دست بازی ها هستن که بچه ها خیلی بهشون علاقه دارن. پریسا هم جدیدا به این بازی ها علاقه پیدا کرده . و بازی چشم در چشم. هنوز امتحانش نکردم ولی لازم شد یادش بگیریم و با هم انجامش بدیم. دیروز که برنامه کودک نشون میداد که پدر بزرگه به بچه هاش این بازی رو داشت یاد میداد خیلی برام جالب شد که حتما امتحانش کنم.
یه مامان
پاسخ
بله اتفاقا من هم دیدم و یاد همین پست افتادم عایا این کامنت همونی بود که پریده، یا یکی دیگه اس؟
مامان پریسا
18 مرداد 93 8:44
کامنت این پست رو نوشتم ولی پرد به هر حال روش های بسیار خوبی رو پیشنهاد دادید.... من هم به این بازی ها منچ و مار پله رو اضاف میکنم چون بچه ها خیلی دوستش دارن.
یه مامان
پاسخ
حیــــــــــــــف این اینترنت بعضی وقتها ناجور همکاری نمی کنه
مامانی غزل جون
17 فروردین 94 8:35
ممنوم از مطالب خیلی خوبتون عالی بوده
یه مامان
پاسخ
خواهش میشه مامان عزیز