تکلیف بزرگ ترها در زد و خورد کوچکترها چیست؟

با گله و شکایت و گریه در حالی که جیغ می زد وارد اتاق شد. درست متوجه حرف هایش نمی شدم. سعی کردم اول آرامش کنم اما مسئله حادتر از آن بود که به این راحتی ها آرام شود. بالاخره ساکت شد.

پرسیدم چه شده و در جواب گفت: «با پسر همسایه دعوایم شد و کتکم زد. من نمی دانستم باید چه کار کنم.» علت دعوا را پرسیدم. حق با پسرم بود اما من هرگز به او یاد نداده بودم برای گرفتن حقش، از خشونت استفاده کند. باید دعوا کردن را یادش می دادم؟ مثلاً می گفتم اگر دوستت به تو سیلی زد، تو هم سیلی بزن؟ به نظرم عقلانی نبود اما مگر جز این است که من به عنوان یک مادر باید سلاحی در اختیارش قرار دهم تا به کمک آن بتواند از سختی های زندگی بگذرد؟

آنچه می خوانید، پاسخ روان پزشکان کودک به پرسش های رایج والدین در این زمینه است.

آیا باید کتک زدن و دعوا را به فرزندم بیاموزم؟

خیر. خشونت روش خوبی برای حل مشکلات نیست و لازم است این مسئله را کاملاً به کودک فهماند. به او یاد دهید کتک زدن دوستان نه تنها کار درستی نیست، بلکه می تواند خطرناک هم باشد. نباید سیلی را با سیلی جواب داد. حتی اگر فرزند شما خشن است و عادت به زدن دوستانش دارد، بهتر است او را تهدید کنید که در صورت تکرار این عمل تنبیه خواهدشد.

اگر به فرزندم بگویم کتک نزن یا دعوا نکن، پس چگونه از خود دفاع کردن را به او بیاموزم؟

به او بگویید اگر دیگران به او حمله کردند، فوراً یکی از بزرگ ترها را باخبر کند. متاسفانه گاهی والدین به این موضوع بی توجه اند و حتی وقتی کودک از یکی از دوستان به آنها گله می کند، اهمیتی به اصل ماجرا نمی دهند و می گویند اشکالی ندارد! روش صحیح این است که دلیل دعوا را جویا شوید و به فرزندتان یاد دهید چگونه با کودکی که او را زده، برخورد کند.

منظور آموزش سیلی در مقابل سیلی نیست. رفتار درست را بیاموزید. مثلا به کودک بگویید به کسی که تو را زد محکم بگو: «تو دیگر دوست من نیستی و من دیگر با تو بازی نخواهم کرد.»

اگر کودکم به تنهایی نتوانست از خودش دفاع کند، لازم است من دخالت کنم؟

اگر کودک به تنهایی موفق به اتمام دعوا نشد، شما می توانید با کودکی که او را کتک زده مستقیم صحبت کنید. بهترین روش، بیان این جمله است: «اگر دست از کار زشتت برنداری، با من طرف خواهی بود» کودک تا 8 ،7 سالگی معمولا به حمایت والدین نیاز دارد و باید بفهمد که می تواند روی کمک آنها حساب کند. به این ترتیب اعتماد به نفس او بالاتر می رود و در دعواهای بعدی مقاوم تر خواهد بود.

آیا نباید با والدین کودک دعواگیر خشن صحبت کنم؟

این کار معمولا بی فایده است زیرا والدین کودک خشن معمولا از کودک خود دفاع می کنند و سعی نمی کنند متوجه اصل ماجرا باشند. بهتر است مسایل کودکانه را خیلی به دنیای بزرگ ترها نکشانیم. البته اگر در محل دعوا حضور داریم و والدین کودک دیگر هم هستند، می توان ماجرا را با آنها در میان گذاشت.

آیا برخی کودکان آسیب پذیرتر از دیگران هستند؟

بله، معمولا بچه هایی که رابطه عاطفی قوی با والدین دارند وقتی مادر و پدر از آنها دور می شوند، احساس امنیت نمی کنند. بهتر است والدین چنین کودکانی همیشه نزدیک شان باشند و به آنها بفهمانند حقوقی دارند و باید هنگام سلب شدن این حق، حتی اگر حضور نداشتند، از خود دفاع کنند.

اگر کودکم همیشه مورد تهاجم یک کودک به خصوص قرار می گیرد چه کنم؟

باید دلیل ماجرا را بفهمید و با آن کودک صحبت کنید. گاهی دلیل این امر می تواند اعتمادبه نفس کاذب کودک یا تمایل به نشان دادن قدرتش باشد. بعد از صحبت با کودک مهاجم، باید به فرزندتان بگویید از او دور بماند و در صورت لزوم و تکرار ماجرا بزرگ ترها یا معلم خود در مدرسه را خبر کند.

چگونه دفاع از خود را به کودک یاد بدهم؟

آموزش ورزش (مخصوصا ورزش های رزمی) می تواند تا حد زیادی آمادگی جسمانی کودک را بالا ببرد. باید بپذیریم که در برخی شرایط ایستادن در مقابل فرد مهاجم ضروری است. اعتمادبه نفس کودکی که می داند چه موقع و به چه شکل باید از خود دفاع کند، بالا می رود.

هنگام دعوای خواهر و برادرها چه رفتاری باید داشته باشم؟

ابتدا باید از کودکی که مورد تهاجم قرار گرفته دفاع و او را از طرف مقابل دور کنیم. تاکید روی این مسئله که کتک زدن درست نیست وگرنه تنبیه خواهیدشد، لازم است. اگر دعواها همیشگی است، باید ریشه مسئله را جستجو کرد. احترام گذاشتن به هر کودک در خانواده تا حد زیادی می تواند جلوی دعواهای خواهر و برادرها را بگیرد.

منبع: روزنامه جام جم