جیغ زدن کودکان

آیا قبل از بچه دار شدن، تحمل سر و صدای ناشی از سائیدن دندان های تان به هم سخت نبود؟ صدای كشیدن ناخن بر روی تخته سیاه چطور؟ یا به صدا درآمدن دزدگیر ماشین؟ احتمالاً، در حال حاضر در مقایسه با جیغ و دادهای فرزندتان، اینها دیگر آنقدر ناهنجار به نظر نمی رسند. فرزندتان گاه و بی گاه شروع به جیغ زدن می كند، تا حدی كه شما حاضرید قسم بخورید كه او ذاتا جیغ جیغو به دنیا آمده است. ..

به نظر مي‌رسد جيغ کشيدن يا نق‌نق کردن کودکان پديده‌اي طبيعي براي اعتراض کردن کودکان زير 2 سال باشد و در سنين بالاتر گريستن و شکايت کردن است که والدين ناله‌هاي فرزند خود را هميشه در گوش يا زير پوست خود احساس مي‌کنند .برخي جيغ کشيدن‌ کودکان را دليل احساس عجز و درماندگي در مواقع بيان کلمات مي‌دانند . در اين گونه مواقع کودک دو، سه ساله شما بيشترين جلب‌توجه شما را مي‌خواهد، يعني بيشترين توجهي که در دنيا وجود ندارد. وقتي جيغ مي‌کشد، چشم در چشم او بيندازيد. منظور او را درک کنيد يا حدس بزنيد که او چه مي‌خواهد. چنانچه سر تکان مي‌دهد به درخواست او عمل کنيد يا به عناوين مختلف او را سرگرم‌ کنيد يا با او بازي کنيد.

وقتی کودک 18ماهه شما جیغ می‌کشد چشم‌درچشم او بیندازید. در آغوش‌اش بگیرید با کلمات محبت‌آمیز او را سرگرم کرده یا با او بازی کنید. اغلب کودکان با این کار آرام می‌شوند. گاهی در مسیر تکامل تکلم کودکان ممکن است اختلالات شنوایی نیز باعث جیغ کشیدن کودک شود، پس با شنوایی‌سنج صحبت کنید.

چراكودكان جیغ می زنند؟

كار سختی است كه هنگام مواجه شدن با جیغ كودك عصبانی نشوید، ولی باید بدانید كه عكس العمل شدید نشان دادن ممكن است كه فرزندتان را برای ادامه دادن به این كار به مدت طولانی تر و با صدای بلندتر تشویق كند.

دلایل متعددی برای این رفتار وجود دارد كه در عین حال می تواند بسیار عجیب باشد. ولی خوشبختانه راه حل های این مشكل به طور شگفت آوری بسیار ساده و آسان هستند...

بدون شك، جیغ كشیدن كار بسیار آزاردهنده ای است. ولیكن سعی كنید سن ۲ تا ۳ سالگی تان را به یاد آورید و متوجه خواهید شد كه این كاری كاملاً عادی است. پیش از این كه به قسمت های مهم و مورد توجه برسیم، بهتر است كه نظر برخی از كارشناسان را در مورد این مسأله بغرنج بخوانیم. در این جا به شرح برخی دیدگاه ها و توصیه ها به هنگام جیغ زدن كودك می پردازیم.

بیش از حد سر و صدا راه انداختن

ظاهراً جیغ كشیدن از جایی نشأت نمی گیرد، شاید شما پیش درآمد آن را زمانی كه به عنوان یك طفل كوچك بودید تجربه كرده باشید، مثلاً در یك مسیر شما به چیز عجیب و غریبی برخورد كرده اید و ناگهان داد و فریاد كشیده و گریه می كنید. یكی از كارشناسان می گوید: «به نظر می رسد جیغ زدن و نق نق كردن یك پدیده طبیعی برای اعتراض كردن كودكان زیر ۲ سال به همراه چند كلمه نامفهوم باشد. اما در سنین بالاتر، این درست شبیه به چیزی مابین گریستن و شكایت كردن است.» اگر نگوئیم سال ها بلكه ماهها طول كشیده تا صدای جیغ فرزندتان به این حد برسد.

«دانیل آرونزون» ، متخصص اطفال و معاون بخش پزشكی یكی از مراكز در نیویورك، مقایسه ای انجام داده است: «اگر به بازی كودكی با پازل های مكعبی اش دقت كرده باشید، مشاهده می كنید كه چگونه او یاد می گیرد كه اگر مكعب اصلی را بچرخاند، شكل یك حیوان درست می شود. جیغ زدن نیز شباهت زیادی به این كار دارد. كودكتان به واكنش های شما در مورد صداهایی كه از خود درمی آورد، دقت می كند و متوجه می شود كه كدام از آنها بیشترین اثر را روی شما می گذارد.» به عبارت دیگر، جای تعجب نیست كه ناله های فرزندتان را كه دارای یك شیوه خاصی است ، همیشه در گوش و یا زیر پوستتان احساس كنید.

مشكل چیست؟

كار سختی است كه هنگام مواجه شدن با جیغ كودك عصبانی نشوید، ولی باید بدانید كه عكس العمل شدید نشان دادن ممكن است كه فرزندتان را برای ادامه دادن به این كار به مدت طولانی تر و با صدای بلندتر تشویق كند.

معمولاً او از عصبانیت شما، متوجه می شود كه این كار بهترین روش برای جلب نظر شما به خودش است و حتی گاهی اوقات كودكان ۲ تا ۳ ساله در انجام این كار مُصّر می شوند.به جای از پای درآمدن و خسته شدن، سعی كنید كه تشخیص دهید علل واقعی این كار چیست. برخی دلایلی كه باعث جیغ زدن كودكان می شوند عبارتند از:

احساس عجز و درماندگی: در مواقعی كه فرزندتان در بیان بعضی از كلمات احساس عجز و ناتوانی می كند ذهن مستعد او را برای بیان آنها آماده سازید. «پاتر» می گوید: «كودك وقتی كه نمی تواند كلماتی را برای بیان آن چه كه می خواهد پیدا كند، ممكن است عصبانی شود».

گیجی و سردرگمی:  «پاتر» معتقد است: «شاید فرزندتان دقیقاً از آن چه كه می خواهد مطمئن نباشد.»

حسادت: ممكن است كودكتان هنگامی كه شما با تلفن صحبت می كنید، شروع به جیغ زدن كند، چون او احساس می كند كه دیگر به او توجهی ندارید.

گرسنگی، خستگی یا كسالت و بیماری: بعضی اوقات ممكن است فرزندتان نسبت به چیزی احساس خوبی نداشته باشد و حتی شاید بدترین چیز برای او باشد. گاهی اوقات با وجود این كه او سوار یك اسب آهنی است كه تكان تكان می خورد، مدام فریاد می كشد. در این مواقع بهترین كار، دادن تنقلات و یا یك چرت خوابیدن از همه چیز برای او مناسب تر است.

راه حل های مناسب

برای آن چه كه باعث می شود كه فرزندتان جیغ بكشد _ و حتی اگر نمی توانید منظورش را بفهمید _ یك روش معمولی وجود دارد تا تن صدای او را پایین آورید. اگر شما كاملاً مطمئن هستید از این كه كودكتان دیگر جیغ نمی زند به خاطر این است كه او بیمار می باشد (اگر شك دارید، امتحان كنید) و سعی كنید كه راهكارهای زیر را یك یا چند بار به كار برید. وقتی كه دریافتید كه یك سری از كارهایتان نرمال و عادی پیش می رود، دیگر نیازی به استفاده از آنها نیست. در این جا ارتباط منطقی كلید راه است.

به او اعتنا نكنید: دكتر آرونزون معتقد است: «به خاطر آورید كودك ۲ و ۳ ساله ای كه بیشترین جلب توجه را از شما می خواهد_ یعنی بیشترین توجهی كه دیگر، نظیر آن در دنیا وجود نداشته باشد اما شما همچنان شام تان را آماده كنید و یا دست از تاكردن لباس ها نكشید به كارتان ادامه داده و بگذارید كه ماجرا خود به خود تمام شود.»

چشم در چشم او بیندازید: در زمان جیغ كشیدن بچه به طوری كه صورتتان درست مقابل صورت فرزندتان قرار گیرد، به او چیزهای شبیه به این بگوئید: «وقتی كه تو جیغ می زنی منظورت رو نمی فهمم. اون صدای قشنگت کجا رفته؟» اگر نمی تواند كاملاً منظورش را بیان كند، خودتان حدس بزنید كه او چه می خواهد (مثلاً آیا تو بیسکوییت می خواهی؟) و می بینید كه او سر تكان می دهد. ممكن است او چیزهایی را كه شما نمی توانید یا نمی خواهید به او بدهید را تقاضا كند، هیچ لزومی ندارد كه تسلیم شوید، ولی سعی كنید كه پیشنهاد چیز دیگری به او دهید نظیر: «شیرینی را بعد از شام می توانی بخوری، ولی من یك خوراكی خیلی خوب برایت دارم.»سعی كنید او را به عناوین مختلف سرگرم كنید. كتابی را كه قبلاً نخوانده را برایش انتخاب كنید یا اگر وقت اضافی دارید با او بازی كنید.

1- وضعيت رشدي کودک خود را در نظر بگيريد/ تا قبل از 18ماهگي به طور طبيعي آواها، گريه و جيغ شيوه اي براي بيان خود و برقراري ارتباط و جلب توجه ديگران است. جيغ زدن در اين مرحله با شدت و دفعات معمولي، امري طبيعي است. اين نوع رفتار ها در مرحله پيش زباني طبيعي بوده و به مرور زمان کم مي شود. اگر والدين صبور باشند و با شوخي يا جدي، جيغ زدن ها را تقويت نکنند اين دوره با کمي دشواري سپري مي شود اما اگر به صورت افراطي به کودک بي توجه باشند و يا به جيغ زدن کودک حساس بوده و واکنش هاي افراطي نشان دهند اين مرحله طولاني مي شود و گاهي در مراحل بعدي که کودک توانايي بيان کلامي پيدا مي کند جيغ زدن را وسيله اي براي جلب توجه و بيان خود قرار مي دهد.

2- رفتار جيغ زدن را تحليل کنيد/ از آن جا که کودک توانايي اوليه بيان خواسته خود از طريق ايما و اشاره و به کار بردن جملات ابتدايي را ندارد ممکن است جيغ زدن، ابزار کودک براي تحميل خواسته هاي خود به ديگران باشد و براي برخورد مناسب با آن بايد ديد کودک در چه زمان هايي، به چه دليلي، به چه اندازه و چگونه از اين رفتار استفاده مي کند و به ويژه مشخص شود در هنگام و در پايان جيغ زدن واکنش ديگران به اين رفتار کودک چيست؟ براي شناخت بيشتر رفتار کودک مي توانيد رفتار او را مشاهده و ثبت نماييد. اگر در طي 10روز اين کار را پيگيري کنيد مطالب زيادي از رفتار کودک و واکنش اطرافيان کشف مي کنيد که به درک عميق تر اين وضعيت کمک بسياري مي کند.

3- مهارت هاي ارتباطي خود و کودکانتان را افزايش دهيد/ هرچقدر ارتباط والدين با کودک غني تر و کودک در بيان خواسته خود ماهرتر شود، رفتار هايي نظير جيغ زدن کم مي شود. تا مي توانيد ارتباط خود را با کودک تقويت کنيد. مهارت هاي بازي کردن و سرگرم کردن کودک را در خود افزايش دهيد. به کودک ياد بدهيد با اشاره يا بيان کلمه هاي ساده، خواسته خود را مطرح کند.

4- جيغ زدن را در کودک تقويت نکنيد/ يکي از مهم ترين عوامل پرخاش و جيغ کودکان، آن است که والدين پس از جيغ زدن و سر و صدا راه انداختن در مقابل خواسته کودک تسليم مي شوند. جيغ زدن کودک با رسيدن به خواسته اش و يا با تغيير وضعيت به نفع او پايان مي يابد و کودک ياد مي گيرد هرچه بيشتر جيغ بزند مزايا و امتياز هاي بيشتري به دست مي آورد

5- به خواسته هاي معقول و مناسب کودکتان اهميت دهيد/ همه افراد نيازمند توجه مثبت اطرافيان هستند به ويژه کودکان در سنين زير 5 سال نياز بيشتري دارند و توجه به کودکان و رسيدگي به خواسته هاي به جا و نيازهاي ضروري آن ها يکي از وظايف اصلي والدين است. هرچند ايستادگي همراه آرامش در مقابل خواسته هاي غير لازم و نابجاي کودکان لازم است اما ضروري تر آن است که والدين، توجه خاصي به خواسته هاي کودک بکنند و نيازهاي اصلي او را با مهرباني و گشاده رويي و بدون منت برآورده سازند تا کودک ضمن احساس امنيت، محبت والدين را درک نمايد.

6- رفتارهاي اتفاقي کودک را ناديده بگيريد/ برخي از بدرفتاري ها و جيغ زدن هاي کودک از سر بي حوصلگي، خستگي و يا اتفاقي است. در اين شرايط، صبور باشيد و جيغ او را ناديده بگيريد. جيغ زدن باعث تحليل انرژي کودک مي شود و تارهاي صوتي و ديافراگم کودک را دچار خستگي مي نمايد، بنابراين کودک نمي تواند به مدت طولاني آن را ادامه دهد.

7- به کودک پيام ها و هويت منفي ندهيد/ گاهي والدين و اطرافيان، آگاهانه و يا اغلب، ناآگاهانه به کودک هويت منفي مي دهند، اسم ها، خطاب ها و عبارت هايي به کار مي برند: نظير "جيغ جيغو"، "مگه بلندگو قورت دادي"، "از دستت خسته شديم"و .. .اين عبارت ها، پيام هايي منفي اند که به حل مسئله کمک نمي کنند و رفتار نامناسب کودک را به ويژگي شخصيتي تبديل مي نمايند.

8- به رفتارهاي مثبت کودک توجه کنيد/ به جاي تمرکز بر جيغ زدن و رفتار نامناسب کودک، به ديگر رفتارهاي مثبت او را به ويژه هنگامي که آرام است يا با آرامش بازي مي کند و خواسته هاي خود را صحيح مطرح مي کند، توجه کنيد. هرچقدر بيشتر به رفتارهاي مثبت و ارتباط هاي آرام او توجه کنيد، رفتارهاي منفي او ضعيف تر و کاهش مي يابد. يکي از واکنش هاي مخرب والدين در مقابل جيغ فرزند، فرياد زدن و آرام کردن او با صداي بلند است و يا در حالي که خود والدين با فرياد و صداي بلند با کودک صحبت مي کنند يا او را تهديد و تنبيه مي کنند، انتظار دارند کودک آرام باشد.

كارهایی كه باعث جیغ زدن می شود

شما مشغول صحبت كردن با تلفن هستید و كودك شروع به فریاد زدن كرده و دست از این كار هم بر نمی دارد.

در هنگام خرید در یك سوپر ماركت او از شما می خواهد كه برایش شكلات یا آب نبات بخرید.

از او می خواهید كه در جمع آوری اسباب بازی هایش به شما كمك كند، ولی او می گوید كه این كار را دوست ندارد.

كارهایی كه مانع از جیغ زدن می شود

به او یك تلفن اسباب بازی بدهید تا او هم صحبت كند یا اگر مشغول صحبت با دوستتان هستید اجازه دهید كه او هم كمی حرف بزند.

به او بگویید كه: «امروز ما شكلات نمی خریم، آیا دوست داری كه پول را به تو بدهم تا تو وسایلی را كه خرید كرده ایم حساب كنی؟»

برای این كار از یك بازی شروع كنید و از او بخواهید: «آیا می توانی كامیون را پیدا كنی؟» با چنین پیشنهاداتی او را به این كار تشویق كرده و در نهایت به او بگوئید: «تو بهترین فرزندی هستی كه به من كمك می كنی.»

با راه هاي کنترل جيغ زدن کودکان آشنا شويد

جيغ زدن کودکان اغلب ابزاري است براي رسيدن به خواسته هايشان، گاهي نيز شيوه بيان خود و شيوه ارتباطي است و گاهي اين دو حالت با هم در مي آميزد. بر اساس وضعيت رشد و سن کودک، جيغ زدن مي تواند طبيعي و غير طبيعي باشد.برخورد والدين و اطرافيان با اين پديده در شکل گيري رفتار هاي ارتباطي و ويژگي هاي شخصيتي کودک تعيين کننده است و برخورد نامناسب والدين وضعيت دشواري را مي آفريند.